بررسی خواب بذر در هفت گونه گیاه دارویی از تیره چتریان (Apiaceae)

وجود خواب در بذرهای گیاهان تیره چتریان یکی از مهم ترین دلایلی است که کشت و اهلی کردن آن ها را با مشکل مواجه کرده است. جهت ارزیابی خواب بذور هفت گونه دارویی مهم از تیره چتریان، در تابستان 1390 از رویشگاه های طبیعی آن ها در استان لرستان جمع آوری گردید، و جوانه زنی آن ها در آزمایشی با طرح کاملا تصادفی و در چهار تکرار 25 تایی بذر مورد ارزیابی قرار گرفت. در آزمایش بررسی جوانه زنی در آب مقطر گونه های آوندول (Smyrnium cordifrolium)، چویل (Ferulago angulata)، کرفس وحشی (Kelussia odoratissima) و کندل کوهی (Dorema aucheri) فاقد جوانه زنی، حال آنکه گلپر (Heracleum persicum) دارای 30%، زیره لرستانی (Bunium luristanicum) 96% و غازیاقی (Falcaria vulgaris) 97% جوانه زنی از خود نشان دادند. برای شکستن خواب بذر گونه های با جوانه زنی کمتر از 30 درصد تیمارهایی شامل سرمادهی مرطوب به مدت زمان های 2، 4، 6، 8، 10 و 12 هفته، اسید جیبرلیک با دو غلظت 250 و 500 میلی گرم در لیتر، تیمار ترکیبی (اسید جیبرلیک 250 میلی گرم در لیتر با تیمار 4 هفته سرمادهی و تیمار ترکیبی اسید جیبرلیک 500 میلی گرم در لیتر با تیمار 4 هفته سرمادهی) و نیترات پتاسیم 2/0 درصد اعمال گردید. نتایج نشان داد برای گلپر سرمادهی مرطوب 6 هفته (71%)، و برای گونه های کندل کوهی (90%)، کرفس وحشی (63%) و چویل (97%) تیمار 12 هفته سرمادهی مرطوب موثرترین تیمارهای شکستن خواب بذرها بودند. همچنین بذر گونه های گلپر و کندل کوهی دارای خواب فیزیولوژیکی متوسط و گونه های چویل و کرفس وحشی داری خواب فیزیولوژیکی عمیق بودند.