تاثیر سطوح مختلف دما بر رفتار جوانه زنی رازیانه ((Foeniculum vulgare Mill.، شاهدانه (Cannabis sativa L.) و کنجد (Sesamus indicum L.)

با توجه به اهمیت روزافزون گیاهان دارویی، درک واکنش جوانه زنی این گیاهان به دما از دیدگاه زراعی حائز اهمیت است. در یک مطالعه آزمایشگاهی، تاثیر درجه حرارت های مختلف بر ویژگی های جوانه زنی بذر گیاه دارویی رازیانه، شاهدانه و کنجد، به صورت طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار، مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور تیمارهای درجه حرارت ثابت 5، 10، 15، 20، 25، 30، 35 و 40 درجه سانتی گراد در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که تاثیر درجه حرارت بر درصد و سرعت جوانه زنی بذور معنی دار بود. بذور رازیانه در دمای 5، 35 و 40 درجه سانتی گراد و بذور کنجد در دمای 5 درجه سانتی گراد جوانه زنی نداشتند. حداکثر سرعت جوانه زنی بذور رازیانه در دمای 30 درجه و برای بذور شاهدانه و کنجد در دمای 25 درجه سانتی گراد به دست آمد. بیشترین درصد جوانه زنی بذور رازیانه و شاهدانه و کنجد به ترتیب در دماهای 20، 25 و 30 درجه سانتی گراد مشاهده شد. کمترین یکنواختی جوانه زنی بذور رازیانه در دمای 20 درجه سانتی گراد و برای بذور شاهدانه و کنجد در دمای 15 درجه سانتی گراد مشاهده شد. شاخص بنیه گیاهچه بذور رازیانه و شاهدانه در دمای 25 و برای بذور کنجد در دمای 30 درجه سانتی گراد به حداکثر مقدار خود رسید. مقادیر طول و وزن ریشه چه و ساقه چه برای تمام بذور با افزایش دما افزایش یافته، در دمای خاصی به حداکثر مقدار خود رسیده سپس روند کاهشی داشت. از اطلاعات حاصل از این مطالعه می توان برای پیش بینی سبز شدن بذور این گیاهان دارویی در شرایط دمایی مختلف استفاده نمود. جوانه زنی بذور شاهدانه در دامنه وسیعی از دماها انجام می شود و نسبت به دو گیاه دیگر حساسیت کمتری به شرایط دمایی دارد. جوانه زنی بذور رازیانه به جز در دمای 20 درجه سانتی گراد، ناچیز بود. بذور کنجد در رنج دمایی 15 تا 35 درجه جوانه زنی خوبی داشتند.