تغییرات میزان تعرق کوتیکولی، موم و کریستال های موم برگ ژنوتیپ های جو در پاسخ به تنش خشکی انتهایی

به منظور بررسی اثر تنش کم آبی آخر فصل بر ویژگی های برگ و ارتباط آن با عملکرد دانه ژنوتیپ های جو (’یوسف‘، ’فجر30‘، ’نصرت‘، ‘PBYT-46’، ‘PBYT-97’ و ’موروکو‘)، دو آزمایش جداگانه در شرایط تنش (قطع آبیاری از شروع گلدهی تا پایان فصل) و بدون تنش (آبیاری - شاهد) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار، در ایستگاه تحقیقاتی یزد، در سال زراعی90-1389 به اجرا درآمد. تنش خشکی سبب کاهش معنادار شاخص سطح برگ و سبزینگی برگ و افزایش معنادار دمای کانوپی و لوله شدن برگ شد و مقدار موم برگ در مرحله 21 روز پس از گلدهی را نیز به طور معناداری افزایش داد. بررسی ها با میکروسکوپ الکترونی جاروب (SEM) نیز افزایش پراکندگی کریستال های موم اپیکوتیکولی را در ژنوتیپ های ’یوسف‘ و ‘PBYT-46’ در شرایط تنش تایید کرد. ژنوتیپ ’فجر30‘ با بیشترین میزان تعرق کوتیکولی و دمای کانوپی، بیشترین درصد کاهش عملکرد دانه و ژنوتیپ های ’یوسف‘ و ‘PBYT-46’ با دارا بودن تراکم بیشتر کریستال های موم اپیکوتیکولی، دمای کانوپی و تعرق کوتیکولی کمتر و کاهش کمتر کلروفیل در شرایط تنش، کمترین درصد کاهش عملکرد دانه را به خود اختصاص دادند. با توجه به نبود همبستگی معنادار بین مقدار موم برگ و عملکرد دانه در هر دو شرایط تنش و شاهد و در شرایط تنش به تنهایی، به نظر می رسد افزایش کریستال های موم اپیکوتیکولی تاثیر بیشتری نسبت به کمیت موم در تحمل به خشکی انتهای فصل ژنوتیپ های جو داشته باشد.