لوله ای شدن برگ گندم در شرایط تنش خشکی و تاثیر آن بر عملکرد و اجزای عملکرد

پیام:
چکیده:
سابقه و هدف
لوله شدن برگ، به ویژه در غلات، مکانیسمی برای کاهش سطح برگ دریافت کننده نور روی برگ ها و در نتیجه کاهش میزان تابش وارده بر برگ، کاهش درجه حرارت آن و به دنبال آن کاهش تعرق گردد بدون اینکه در اثر کاهش سطح برگ یا کوچکتر شدن برگ ظرفیت فتوسنتزی آن کاهش یابد. در این تحقیق بررسی عکس العمل لوله شدن و رابطه آن با خصوصیات آناتومیکی برگ و تاثیر آن بر عملکرد و اجزا عملکرد چند رقم گندم ایرانی در شرایط تنش خشکی می باشد. در صورتی که از لحاظ این خصوصیات تنوع ژنتیکی وجود داشته باشد، نقش احتمالی آن ها در کاهش میزان تعرق در نهایت امکان اصلاح ارقام متحمل به تنش خشکی با استفاده از تغییر این صفات فراهم خواهد شد.
مواد و روش ها
به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر لوله شدن وارتباط آن با خصوصیات آناتومیک برگ، عملکرد و اجزا عملکرد، آزمایشی در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید باهنر کرمان انجام گرفت. در این آزمایش پنج رقم گندم(شعله، امید، آذر2، آزادی، شاه پسند) و دو سطح آبیاری (آبیاری مطلوب، تنش در مرحله رویشی) در یک طرح (کرت های خرد شده) اسپلیت پلات در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار مورد مقایسه قرار گرفتند. نمونه برداری جهت اندازه گیری درجه لوله شدن برگ، سطح ویژه و ضخامت برگ، مساحت و تعداد سلول بالیفورم در زمان ظهور سنبله انجام گرفت. اندازه گیری پارامترهای آناتومیک توسط نرم افزار Scion Image و تجزیه های آماری با نرم افزار SAS و MSTAT-C، میانگین داده ها با استفاده از آزمون حداقل اختلاف معنی دار با یکدیگر مقایسه شدند.
یافته ها
نتایج نشان داد که در شرایط تنش خشکی مساحت و تعداد سلول های بالیفورم (بادکنکی)، ضخامت برگ، سطح ویژه برگ، عملکرد دانه، تعداد سنبله، تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه کاهش یافت در حالی که میزان لوله شدن برگ افزایش یافت. همبستگی منفی و معنی داری بین میزان لوله شدن برگ با عملکرد دانه و تعداد سنبله در واحد سطح مشاهده شد. بیشترین مقدار لوله ای شدن برگ در رقم شاه پسند بود که همراه با کاهش تعداد دانه در سنبله و عملکرد دانه آن نسبت به سایر ارقام شد. در عین حال در رقم آذر 2 با وجود لوله ای شدن برگ به دلیل عدم تاثیر منفی تنش خشکی بر سطح ویژه برگ و همچنین تاثیر کمتر اثرات نامطلوب تنش بر تعداد بذر در سنبله و تعداد سنبله در واحد سطح در این رقم نسبت به سایر ارقام، از عملکرد دانه بالاتری برخوردار بود.
نتیجه گیری
تنش خشکی باعث لوله شدن برگها و برخی از خصوصیات آناتومیک برگ گندم می شود. با در نظر گرفتن این که در شرایط تنش همبستگی منفی بین عملکرد دانه با لوله شدن برگ وجود دارد که در برخی ارقام قابل توجیه و در برخی دیگر قابل توجیه نیستند به نطر می رسد که بهتر است برای درک بهتر اثرات تغییرات آناتومیک و لوله شدن برگها بر عملکرد در شرایط خشک از لاین های ایزوژن استفاده نمود. کاربرد چنین خصوصیاتی در فرآیند گزینش و تحلیل نتایج آن ها می تواند موجب افزایش کارآیی گزینش ارقام متحمل تر شود.
زبان:
فارسی
صفحات:
117 تا 132
لینک کوتاه:
magiran.com/p1454722 
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یک‌ساله به مبلغ 990,000ريال می‌توانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
  • حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران می‌شود.
  • پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانه‌های چاپی و دیجیتال را به کاربر نمی‌دهد.
دسترسی سراسری کاربران دانشگاه پیام نور!
اعضای هیئت علمی و دانشجویان دانشگاه پیام نور در سراسر کشور، در صورت ثبت نام با ایمیل دانشگاهی، تا پایان فروردین ماه 1403 به مقالات سایت دسترسی خواهند داشت!
In order to view content subscription is required

Personal subscription
Subscribe magiran.com for 50 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!