کاربرد انرژی در تولید گندم: مقایسه تحلیلی نظام تولید گندم دیم و آبی در شهرستان کرمانشاه

با افزایش روز افزون جمعیت بشر، نظام های کشاورزی در سرتاسر جهان با چالش تولید غذای بیشتر رو به رو هستند. فشرده کردن فعالیت های کشاورزی یکی از نیازهای اساسی برای تولید بیشتر مواد غذایی در واحد سطح است. تراکم کشت گرچه به افزایش تولید در واحد سطح منجر شده است، اما راندمان (بازده) کاربرد انرژی را کاهش می دهد. هدف از این بررسی مقایسه کشتزارهای تولید گندم دیم (کم نهاده) و آبی (پر نهاده) کرمانشاه از نظر کارایی انرژی، نسبت سود به هزینه و کاربرد انرژی بود. به منظور اجرای این بررسی، اطلاعات از 60 کشتزار گندم دیم و 60 کشتزار گندم آبی در سال 1391 گرد آوری شد. نتایج این بررسی نشان داد که کل انرژی ورودی در کشتزارهای کم نهاده و پر نهاده به ترتیب 8 /14520 و 8 /41921 مگاژول در هکتاربود، یعنی در کشتزارهای آبی نسبت به دیم حدود 3 برابر کاربرد انرژی بیشتر است. کارآیی تبدیل انرژی ورودی به خروجی در نظام های کشت دیم و آبی به ترتیب 88 /1 و 56/ 1 بود. در بین نهاده های ورودی در کشتزارها، کودهای شیمیایی به ویژه کود نیتروژن بیشترین سهم (6/ 35 درصد در دیم و 7/ 37 درصد در آبی) را داشت و پس از آن سوخت دیزل (9/ 25 درصد در دیم و 4/ 13 درصد در آبی) قرار داشت. تحلیل های اقتصادی نشان داد نسبت سود به هزینه در کشت گندم دیم برابر با 87/ 1 و در آبی برابر با 85/ 1 بود. نتایج این بررسی نشان داد کشت دیم می تواند تاثیر مثبتی بر مولفه های انرژی در اقلیم های خشک و نیمه خشک ایران داشته باشد.