بررسی ویژگی سیال های کانه زا با استفاده از میانبارهای سیال و ایزوتوپ های اکسیژن - هیدروژن در کانسار مس پورفیری بندر هنزا

کانسار مس پورفیری بندر هنزا در 150 کیلومتری جنوب خاور کرمان، در بخش جنوبی پهنه ماگمایی ارومیه- دختر و در پهنه ماگمایی دهج- ساردوییه قرار گرفته است. این کانسار در سنگ هایی با ترکیب دیوریت تا گرانودیوریت با سن الیگوسن تشکیل شده است. در پژوهش حاضر مطالعات میانبارهای سیال روی نمونه های کوارتز و هورنبلند و همچنین اندازه گیری نسبت های ایزوتوپی اکسیژن و هیدروژن با هدف شناسایی ویژگی سیال های گرمابی موثر در کانه زایی به انجام رسیده است. رگچه های مورد مطالعه به پنج گروه (V، IV، III، II، I) تقسیم شده اند؛ رگچه I: سیال با فشار بالا (>300 مگاپاسکال)، ژرفای بیشتر از 5/8 کیلومتر، دمای متوسط تا بالا (250 تا 300 درجه سانتی گراد) و شوری 38 تا 45 درصدوزنی NaCl که دارای کانه زایی مولیبدن است. این رگچه دارای هالیت و انیدریت بوده و سبب دگرسانی پتاسیک و سدیک- کلسیک در ژرفای بیشتر شده است. رگچهII: سیال دارای فشار بالا (>300 مگاپاسکال)، ژرفای بیشتر از 5/8 کیلومتر، دمای بالا (250 تا 420 درجه سانتی گراد)، شوری بالا (33 تا 47 درصدوزنی NaCl)، کانه زایی مس و مولیبدن و دگرسانی پتاسیک است. رگچه III: سیال با شوری بالا (40 تا 56 درصدوزنی NaCl) در فشار بالا (>300 مگاپاسکال)، ژرفای بیشتر از 5/8 کیلومتر و دمای بالا (200 تا 500 درجه سانتی گراد) که دارای کانه زایی مس است. رگچهIV: سیال با دمای بالا(277 تا 500 درجه سانتی گراد)، فشار بالا (با میانگین 8/2 کیلوبار)، ژرفای بیشتر از 5/8 کیلومتر و شوری بالا (25 تا 53 درصدوزنی NaCl) که عامل کانه زایی مس همراه با کانی مگنتیت است. سیالV: سیال با شوری متوسط تا پایین (6 تا 7 درصدوزنی NaCl) و فشار کم (7/0 تا 8/0 مگاپاسکال)، ژرفای 177 متر و دمای متوسط (حدود 170 درجه سانتی گراد) که بدون کانه زایی است. مطالعات انجام شده نشان می دهد که جوشش صورت گرفته در سیال ماگمایی اولیه، در نتیجه تغییرات دما و فشار و در اثر اختلاط با آب های جوی سبب کانه زایی مس و مولیبدن شده است. نتایج تجزیه ایزوتوپی اکسیژن و هیدروژن در کانی کوارتز مقادیر δ18O از 9/3 تا 3/6 پرمیل را نشان می دهد و با توجه به دمای تشکیل آن بر پایه مطالعات دماسنجی (130 تا 400 درجه سانتی گراد) مقادیر δ18O در سیال کانه ساز برابر 26/5 تا 19/6 پرمیل است که نشان دهنده منشا ماگمایی سیال های کانه ساز است. مقادیر δD در میانبارهای سیال موجود در کانی کوارتز محدوده ای میان 88- تا90- پرمیل را نشان می دهد که نشان دهنده کاهش در میزان دوتریم سیال کانه ساز است. این مقادیر با توجه به دگرسانی پروپلیتیک و سدیک همراه با دگرسانی پتاسیک در رگچه یادشده، می تواند ناشی از تاثیر آب های جوی باشد.