گسترش سویه های مقاوم به چند دارو تولیدکننده آنزیم های بتالاکتاماز وسیع الطیف (ESBLs) در انتروباکتریاسیه های جدا شده از خون بیماران در جنوب ایران

ظهور سویه هایی که تولید آنزیم های بتالاکتاماز وسیع الطیف (ESBLs) می کنند در خانواده انتروباکتریاسیه هم اکنون به عنوان یک مشکل عمده در بیماران بستری مطرح است. هدف این مطالعه بررسی گسترش سویه های مقاوم به چنددارو تولیدکننده آنزیم های بتالاکتاماز وسیع الطیف (ESBLs) در انتروباکتریاسیه های جداشده از خون بیماران با استفاده از سیستم اتوماتیک BACTEC 9240 در جنوب ایران است.
در این مطالعه مقطعی 4825 نمونه خون بیماران مشکوک به باکتریمی بستری در بیمارستان های شهر شیراز گرفته شد و وارد شیشه های محیط کشت خون سیستم اتوماتیک BACTEC گردید. نمونه های کشت خون مثبت از دستگاه خارج و بر روی محیط های معمول میکروب شناسی شامل محیط های بلاد آگار، شکلات آگار و مک کانکی آگار کشت انجام شد. با استفاده از تست های بیوشیمیایی تعبیه شده در سیستم API 20E اختصاصی انتروباکتریاسیه ها مورد شناسایی نهایی قرار گرفتند. پروفایل مقاومت آنتی بیوتیکی با استفاده از روش استاندارد دیسک دیفیوژن بر اساس استاندارهای CLSI انجام شد. شناسایی سویه های تولیدکننده ESBL با استفاده از تست فنوتیپی DDST بر اساس استاندارد ارائه شده توسط (2013)CLSI انجام پذیرفت.
از کل 4825 نمونه خون ارسال شده 1145 کشت خون (24 درصد) از نظر رشد میکروارگانیسم مثبت بودند که از بین موارد مثبت 248 ارگانیسم (5/ 21 درصد) متعلق به خانواده انتروباکتریاسیه بودند. در خانواده انتروباکتریاسیه به ترتیب اشریشیاکلی (5/ 46 درصد)، کلبسیلا (28 درصد) و انتروباکتر (5/ 13 درصد) شایع ترین جنس های ایزوله شده بودند. در بین انتروباکتریاسیه های جداشده بهترین پاسخ به آنتی بیوتیک آمپی سیلین در سالمونلا مشاهده شد. باکتری اشریشیاکلی شایع ترین ارگانیسم تولیدکننده آنزیم های بتالاکتاماز وسیع الطیف در این خانواده بود به طوری که 58 درصد ایزوله های این باکتری ESBL مثبت بودند. به ترتیب داروهای پلی میکسین B، کلیستین و ایمی پنم آنتی بیوتیک هایی بودند که بیشترین کارآیی را بر علیه سویه های ESBL مثبت کلبسیلا داشتند. ایزوله های ESBL مثبت انتروباکتر کمترین مقاومت را به ایمی پنم (7/7 درصد) نشان دادند. همه ایزوله های ESBL مثبت سراشیا به کلرامفنیکل، کوتریموکسازول و ایمی پنم حساس بودند.
نتایج نشان داد متاسفانه داروهای بتالاکتام جهت درمان بیش از 40 درصد باکتریمی های ناشی از اشریشیاکلی و کلبسیلا و 39 درصد باکتریمی های ناشی از انتروباکتر که جزء شایع ترین ارگانیسم های ایجادکننده عفونت در بیمارستان می باشند کارآیی ندارند. خطر گسترش مقاومت های چنددارویی روز به روز در حال افزایش است و هشدار جدی در درمان بیماران در ایران است.