تحلیل مرگ و میر مادران در ایران طی سال های 91-1386

مرگ مادری یک پدیده غم انگیز تهدید کننده حیات انسانی و نشان دهنده وضعیت سلامتی زنان در یک جامعه و رشد و توسعه جوامع است؛ پیش گیری از مرگ مادران یکی از اهداف اصلی در بسیاری از کشورها، از جمله ایران، می باشد. مطالعه حاضر، به منظور بررسی و تحلیل اطلاعات ثبت شده کشوری در خصوص مرگ مادران، در جهت ارتقای مدیریت مرگ مادری انجام شد.
در این مطالعه بوم شناسی، کلیه داده های ثبت شده مربوط به مرگ مادری از فروردین 1386 تا پایان اسفند 1391، از اداره سلامت وزارت بهداشت، درمان وآموزش پزشکی گردآوری شد. سپس، این داده ها با توجه به آمار متولدین در بازه زمانی مذکور و شاخص های کشوری مرتبط، بررسی و تحلیل گردید.
نسبت مرگ مادر در سال های مورد بررسی، 3/22 در صد هزار تولد زنده برآورد شد که به طور متوسط، سالیانه حدود 41/0 در صد هزار تولد زنده در کل کشور کاهش داشت. استان سیستان و بلوچستان با 6/48 و استان چهارمحال و بختیاری با 6/9 در صد هزار تولد زنده، به ترتیب بیشترین و کمترین نسبت مرگ مادر را دارا بودند. تحلیل داده های ثبت شده نشان دهنده میزان مرگ به نسبت زیاد مادران در گروه های سنی کمتر از 15 سال (2/50 در صد هزار زایمان) و بالای 35 سال (3/61 در صد هزار زایمان) بود. تحلیل های سطح استانی نشان داد که ارتباط معکوس معنی دار آماری بین نسبت مرگ مادر با متغیرهای حضور خالص دختران در آموزش راهنمایی، باسوادی مردان و زنان، استفاده از آب آشامیدنی سالم و سیستم بهینه دفع فاضلاب، همچنین پوشش مراقبت های دوران بارداری و پس از زایمان وجود داشت. از طرفی، بین درصد موارد زایمان در منزل و انجام زایمان توسط مامای محلی، با نسبت مرگ مادر همبستگی مثبت معنی دار آماری وجود داشت.
این مطالعه، ارتباط بین متغیرهای اجتماعی و بهداشتی را با مرگ مادری در استان های مختلف کشور نشان داد. ضروری است که به منظور کاهش موارد مرگ مادران، تلاش بیشتر در جهت رشد و توسعه همه جانبه استان های مختلف کشور، به ویژه مناطق محروم، صورت پذیرد.