الگویی برای تنظیم رفتار در فضای معماری بر اساس الگوهای ایده آل رفتار کالبد در اسلام (مطالعه موردی: نمازخانه های فرودگاه)

مطالعات رفتارشناسی با در نظر داشتن دوگانه کالبد معماری و فرهنگ، همواره از جایگاه ویژه ای در نظریه های محیطی برخوردار بوده است. موضوع اصلی این پژوهش، بررسی و تحلیل این گونه مطالعات در جهت نزدیک شدن به «تنظیم رفتار» با تکیه بر فرهنگ اسلامی است. برای این منظور، پس از بحث مکفی پیرامون چارچوب نظری پژوهش که گرایش های معاصر طراحی را در حوزه تنظیم رفتار مد نظر قرار می دهد، مدلی برای برنامه دهی برای در نظر گرفتن دو مقوله «واقعیت های رفتاری» و «ایده آل های رفتاری» ارائه شده است. به منظور پیاده کردن مدل و هم چنین برای حصول نتایج دقیق از «نمازخانه های فرودگاه» به عنوان نمونه موردی استفاده شد که پس از جمع آوری اطلاعات به روش پیمایشی، اطلاعات در نرم افزار SPSS مورد تحلیل قرار گرفت. روش تحقیق در نوشتار حاضر، بر اساس روش کیفی و استدلال منطقی استوار است. ضمنا بررسی اسنادی و مطالعه کتابخانه ای، بنیان تحلیل، توصیف و تفسیر نتایج در این مقاله را شکل می دهد. نتایج حاصل از اعمال مدل بر برنامه دهی نمونه موردی نمازخانه ترمینال فرودگاه ها نشان داد که واقعیت های رفتاری (شامل میزان وقوع رفتارها و نیز نظر کاربران نسبت به آن ها) می تواند مبنایی واقعی را برای «چانه زنی» برنامه ای فراهم کند که به جز طراح و کارفرما، فرهنگ کلی (در این جا، اسلامی) نیز در آن یک طرف قوی باشد و ماحصل آن به صورت الزامات طراحی برآمده از فرهنگ کلی و واقعیت های رفتاری، ارایه شود.