نگاهی به کتاب صرف موبد نوشته شیخ عبد العلی موبد بیدگلی

کتاب صرف موبد تالیف شیخ عبد العلی موبد بیدگلی است و به سال 1340 هجری قمری به نگارش درآمده است. موبد که مدتی درگیر روزنامه نگاری و جریان های سیاسی دوران مشروطه بوده، به سبب شیفتگی به زبان، فرهنگ و ادبیات پارسی، افزون بر سرایندگی، به تدریس و پژوهش در این زمینه نیز روی آورده و کتاب هایی همچون نسخ موبد و پستای موبد را به نگارش درآورده و در نظارت بر تصحیح شاهنامه معروف به شاهنامه امیر بهادری، همکاری داشته و فرهنگ نامه ای را هم برای این کتاب تنظیم کرده است. یکی از نوشته های او که برای آموزش قواعد پارسی و عربی به نو آموزان گرد آوری شده، کتاب معروف به صرف موبد است. شاید دور از حقیقت نباشد اگر این نوشته را پس از آغاز راه دستور نویسی فارسی در دو سده اخیر، نخستین کتاب در زمینه دستور مقابله ای میان عربی و فارسی بدانیم. در جستار پیش رو، ضمن اشاره ای گذرا به زندگی موبد، به موضوع هایی چون ارزش کتاب، انگیزه نگارش و نامگذاری آن، نقد شاهد مثال های کتاب، ویژگی های رسم الخطی متن فارسی و عربی نسخه و چینش مطالب آن پرداخته ایم. آنچه درباره قلم موبد در این کتاب هوید است، به کارگیری زیاد واژه های تازه، برساخته و البته دساتیری است که شیفتگی وی به زبان و فرهنگ کهن پارسی و اثر پذیری از کتاب برساخته فرهنگ دساتیر، او را بدان علإقه مند ساخته است.