تاثیر تنش خشکی و تراکم بر صفات کمی و کیفی دوگونه دارویی اسفرزه اواتا (Plantago ovata Forssk) و اسفرزه پسیلیوم (Plantago psyllium L.)

به منظور بررسی عملکرد، اجزاء عملکرد و خصوصیات کیفی دو گونه دارویی اسفرزه اواتا (Plantago ovata) و اسفرزه پسیلیوم (P.psyllium) در تراکم های مختلف و شرایط تنش خشکی، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران واقع درکرج در دو سال زراعی 1384 و 1385 اجرا شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. فاکتور ها شامل تنش خشکی شدید (قطع کامل آبیاری پس از گلدهی)، تنش متوسط (قطع آبیاری پس از گلدهی همراه با یک آبیاری تکمیلی در مرحله پر شدن دانه) و شاهد بدون تنش و تراکم در سه سطح 70، 100و 130 بوته در متر مربع برای اسفرزه اواتا و 40، 70 و 100 بوته در متر مربع برای گونه اسفرزه پسیلیوم بودند. نتایج تجزیه مرکب دو سال نشان داد که تغییرات عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، درصد موسیلاژ، عملکرد موسیلاژ در هکتار، به طور معنی داری در دو سال آزمایش متفاوت بود. تنش خشکی در هر دو سال به طور معنی داری باعث کاهش وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و عملکردموسیلاژ در هکتار شد. تنش خشکی هم چنین به طور معنی داری باعث افزایش درصد موسیلاژ و تورم بذر در هر دو گونه شد. بیشترین عملکرد دانه (765 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد بیولوژیک (4079 کیلوگرم در هکتار) به ترتیب در تراکم های متوسط و زیاد دیده شد. در مجموع، نتایج این آرمایش نشان داد که گونه اسفرزه اواتا دارای عملکرد موسیلاژ بالاتری از گونه اسفرزه پسیلیوم می باشد و بیشترین عملکرد موسیلاژ در شرایط تنش متوسط و تراکم 100 و 70 بوته در متر مربع به ترتیب در دو گونه اسفرزه اواتا و اسفرزه پسیلیوم حاصل می شود.