اثر قطع آبیاری در مرحله گل دهی بر ویژگی های فیزیولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپ های گندم در شیراز

به منظور ارزیابی واکنش ژنوتیپ های گندم به تنش خشکی انتهای فصل و شناسایی ژنوتیپ های متحمل و حساس، 20 ژنوتیپ در دو محیط تنش و بدون تنش، طی یک آزمایش مزرعه ای در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز، به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی و در چهار تکرار، در سال زراعی 89-1388 مورد مقایسه قرار گرفتند. آبیاری به عنوان عامل اصلی (آبیاری معمول و قطع آبیاری در مرحله گل دهی) و ژنوتیپ های گندم (شامل20 ژنوتیپ) به عنوان عامل فرعی انتخاب شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تفاوت معنی داری بین ژنوتیپ ها از نظر کلیه صفات مورد بررسی در هر دو تیمار آبیاری وجود داشت، که بیانگر وجود تنوع ژنتیکی بین ژنوتیپ های مورد مطالعه و امکان گزینش ژنوتیپ ها برای تحمل به خشکی است. مقایسه میانگین های صفات مورد مطالعه نشان داد که ژنوتیپ های درخشان و 6- 73- M به ترتیب با 7/894 و 1/442 گرم در مترمربع بیشترین عملکرد دانه را در شرایط آبیاری معمول و تنش خشکی به خود اختصاص دادند. کمترین عملکرد دانه از ژنوتیپ سوراپلاتا به ترتیب با 4/362 و 7/149 گرم در مترمربع در شرایط آبیاری معمول و تنش خشکی به دست آمد. به علاوه، نتایج نشان داد که محتوای کلروفیل برگ پرچم در شرایط تنش خشکی افزایش یافت و بیشترین افزایش آن (02/65%) در ژنوتیپ یاواروس دیده شد. محتوای نسبی آب برگ پرچم در شرایط تنش خشکی کاهش یافت و بیشترین کاهش (06/31%) مربوط به ژنوتیپ شیراز بود. شاخص محتوای نسبی آب برگ پرچم همبستگی مثبت و بسیار معنی داری با عملکرد دانه نشان داد. بنابراین، محتوای نسبی آب برگ پرچم می تواند به عنوان شاخصی مناسب برای گزینش ژنوتیپ های گندم در شرایط تنش خشکی آخر فصل مورد استفاده قرار گیرد.