مطالعه انتقال مجدد مواد ذخیره ای از اندام های هوایی در ده ژنوتیپ هگزاپلویید گندم تحت شرایط نرمال و تنش رطوبتی انتهایی

طی دو آزمایش جداگانه در سال زراعی 88-87 تعداد 8 ژنوتیپ پیشرفته گندم با تیپ های رشدی زمستانه و بینابین، تحت شرایط نرمال آبیاری و تنش خشکی انتهایی، در مقایسه با رقم شهریار و لاین C-80-4 جهت بررسی عملکرد و سهم انتقال مجدد ماده خشک از اندام های هوایی، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار مورد ارزیابی قرارگرفتند. بیشترین میزان ماده خشک انتقالی به دانه(DMT)، در شرایط تنش رطوبتی مربوط به ژنوتیپ های 6 و 10 بود در حالی که کمترین میزان ماده خشک انتقالی در شرایط نرمال و در رقم شهریار، لاین C-80-4 و ژنوتیپ های 3 و 7 دیده شد. بیشترین و کمترین کارایی انتقال مجدد (RE) به ترتیب از ژنوتیپ 6 تحت شرایط تنش رطوبتی و ژنوتیپ 7 تحت شرایط نرمال به دست آمد، هم چنین ژنوتیپ های 6 و 10 در شرایط تنش رطوبتی، بدون تفاوت آماری بیشترین سهم از ماده خشک انتقال یافته (CPAAG) از کل گیاه به دانه را به خود اختصاص دادند، در حالی که ژنوتیپ 7 کمترین مقدار از این پارامتر را در شرایط نرمال داشت. در مجموع میزان، کارایی و سهم ماده خشک انتقال یافته از اندام های هوایی گیاه، در شرایط تنش، بیش از شرایط نرمال می باشد که می تواند ناشی از کاهش فتوسنتز، به واسطه بسته شدن روزنه ها و عدم تبادلات گازی باشد. کمترین درصد افزایش میزان، کارآیی و سهم ماده خشک انتقالی نسبت به شرایط غیرتنش مربوط به تیمارهای شاهد (شهریار و C-80-4) بود در حالی که سه لاین خواهری 4،5، 6 و ژنوتیپ 10 بالاترین درصد افزایش را نشان دادند و به نظر می رسد این لاین های امید بخش بتوانند در شرایط تنش انتهایی در اقالیم سرد کشور، نتیجه رضایت بخش تری را حاصل نمایند.