درک سازه انگارانه از سیاست استکبارستیزی جمهوری اسلامی ایران

بدون تردید یکی از بزرگترین تحولات دهه های پایانی قرن بیستم وقوع انقلاب اسلامی ایران بود. یکی از مهمترین ویژگی های این انقلاب مانند سایر انقلاب های جهان این بود که آرمان ها و پیام های آن به مرزهای ملی محدود نشد. آرمان هایی همچون استکبارستیزی، نفی نظام بین المللی سلطه، عدالت محوری، مبارزه با چپاول و غارت منابع کشورهای جهان جنوب، حمایت از آزادی خواهان جهان و... به زودی الهام بخش نهضت های آزادی بخش جهان شد. افکار و آرمان های امام راحل و انقلاب اسلامی که در نظام بین الملل معادلات قدرت را به زیان مستکبران جهانی رقم می- زد؛ آنها را بر آن داشت تا از همان زمانی که جوانه های انقلاب اسلامی در حال ریشه دواندن بود به مبارزه با آن برخیزند. پیروزی انقلاب اسلامی ایران و تلاش برای زیر سوال بردن نظم موجود بین المللی، خروج از پیمان سنتو، پیوستن به جنبش غیرمتعهدها و مطرح کردن شعار نه شرقی و نه غربی، حافظان نظام بین الملل را بر آن داشت تا از همان روزهای اغازین انقلاب اسلامی تبلیغاتی منفی علیه جمهوری اسلامی ایران را آغاز کنند و از جمهوری اسلامی ایران برساخته ای منفی نزد افکار عمومی جهان رقم بزنند. تلاش های نظام سلطه برای براندازی جمهوری اسلامی ایران تنها به تبلیغات منفی محدود نشد و مستکبران جهان به همراه نظام های دیکتاتوری و محافظه کار عرب برای حفظ نظام بین الملل موجود و محدود کردن آرمان های نظام اسلامی، انواع تحریم ها و کارشکنی ها را به جمهوری اسلامی ایران تحمیل کرده اند. بنیان گذار انقلاب اسلامی و خلف صالحش رهبر عظیم الشان انقلاب بر پایه همین درک درست از نظام بین المللی سلطه و با آگاهی از واقعیت های تاریخی، عامل بدبختی و گرفتاری مردم ایران را ریشه در دخالت استعمارگران و مطامع سلطه جویانه آنها می دید. از اینرو رهبران انقلاب مساله ی استکبار ستیزی را در صدر اقدامات بین المللی حکومت جمهوری اسلامی قرار داده و فریاد استکبارستیزی و استیداد ستیزی امت واحده را علی رغم همه بی مهری های کشورهای اسلامی و غیر اسلامی با تاسی از آرمان های نهضت عاشورا بار دیگر زنده کردند. اکنون این پرسش به ذهن متبادر می شود که ریشه ی راهبرد آمریکاستیزی رهبران انقلاب اسلامی چیست؟ آیا چنین راهبردی معلول نوعی خصومت شخصی و سلیقه ای آنان با حکومت آمریکا است و آیا اگر کشور دیگری به جز آمریکا بر اریکه ی ابرقدرتی جهان تکیه می زد، همه ی مشکلات فی مابین مرتفع می گردید یا اینکه باید فلسفه ی این خصومت دیرپا و آشتی ناپذیر را در بستر گسترده تر و در ژرفای ایدئولوژی اسلامی ریشه یابی نمود؟ بررسی بیانات رهبران انقلاب طی سال های گذشته نشان می دهد که آمریکاستیزی به خودی خود در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران اصالت ندارد بلکه نتیجه ی رویکرد استکبارستیزی محسوب می شود. استکبارستیزی نیز رویکردی سلیقه ای و خودساخته نبوده بلکه از اعماق آموزه های قرآنی ریشه می گیرد. پژوهش حاضر تلاش می کند تا نخست با رویکردی هنجاری و آرمانگرایانه به تبیین و بررسی استکبار ستیزی در کلان سیاست خارجی و آرمان ها و اندیشه های امام راحل و رهبر معظم انقلاب بپردازد و سپس با دید واقع گرایانه هزینه ها و دستاوردهای بیش از 3 دهه استکبار ستیزی را در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بررسی کند.