نقش شرایط زمین شناسی و سنگ شناسی سازندها در رخداد مخاطرات حفاری (مطالعه موردی تونل قمرود)

در مطالعه موردی حاضر به دلیل روباره زیاد تونل قمرود (در برخی نقاط تا حدود 600 متر) و همچنین وجود پهنه های گسلی و خرد شده فراوان در مسیر طرح، عملیات حفاری با مخاطرات لهیدگی و ریزش توده سنگ ها روبه رو شد. در قطعه های 3 و 4 این تونل، مجموعه این عوامل، سبب توقف های مکرر و طولانی مدت ماشین حفار تمام مقطع (حدود 600 روز) شد. محدوده عملیاتی این طرح در پهنه زمین شناسی سنندج- سیرجان است. سنگ های موجود در این پهنه به دلیل تحمل جنبش های زمین ساختی بسیار، دارای درجه دگرگونی متوسط به بالا هستند که سبب تبلور دوباره و جهت یافتگی کانی ها شده است. در پژوهش حاضر ضمن تهیه مقاطع نازک سنگ برای انجام مطالعات میکروسکوپی، با تاکید بر ویژگی های سنگ شناسی سازندها به بررسی نقش شرایط زمین شناسی مسیر تونل در رخداد مخاطرات حفاری پرداخته شده است. از این رو با پیمایش سطحی در راستای محور تونل از رخنمون های سطحی و نیز از توده سنگ های درون تونل چندین نمونه سنگ برای مطالعه انتخاب شد. بیشتر مشکلات در واحدهای متورق سازند ژوراسیک و در مقاطعی رخ داده است که عملکرد گسل ها و نیز روباره زیاد تونل (تنش برجای زیاد)، شرایط زمین شناسی نامساعدی را ایجاد کرده است. نتایج حاصل بیانگر این حقیقت است که خواص سنگ شناسی (بافت، کانی شناسی و...) در توده سنگ های ضعیف متورق (شیست، اسلیت، گرافیت شیست) و تناوب این تشکیلات با واحدهای مستحکم (رگه های کوارتزی و کوارتزیتی)، در کنار دیگر عوامل زمین شناسی، بر رخداد مخاطرات و توقف های تی بی ام موثر بوده است. نتایج آزمون اندیس سایش سورشار نیز نشانگر سختی و استحکام بالای رگه های کوارتزیتی است که استحکام آنها، نقش آشکاری در ایجاد شرایط سینه کار مختلط و تشدید مخاطرات (در زمین های فشارنده و ریزشی) داشته است.