واکاوی مفهوم بحران در گفتمان قرآنی

بحران اجتماعی مفهومی امروزین است که در ادبیات علوم اجتماعی معاصر تولید گردیده و نمی توان معادل عینی برای این مفهوم در قرآن کریم یافت؛ ازاین رو، به منظور دستیابی به تعریف قرآنی از آن، مفاهیم قرآنی معادل بحران را یافته و در یک پویش تحلیلی، واژگان مرتبط را تحلیل نموده ایم. روش انتخاب واژگان قرآنی بر اساس دو ملاک است: حوزه معنایی مشابه و مصادیق خارجی مشترک. این روش نوعی نگاه معناشناسانه ایزوتسویی به منظور فهم مفاهیم قرآن کریم است. دوازده واژه استخراج گردید و سپس در تحلیلی مفهومی با مفهوم متعارف بحران اجتماعی مقایسه و در قالب نسبت های منطقی چهارگانه بیان شد. بررسی تحلیلی نشان می دهد: وقوع بحران اجتماعی امری مطلوب نبوده و مواجهه منفعلانه با آن پذیرفته نیست؛ در دیدگاهی فعال و پویا، بحران اجتماعی طبیعت خلقت جامعه انسانی و سنت الهی است؛ بحران امتحانی حتمی محسوب و غیرمنتظره نیست و مومن رویارویی با آن را فرصتی برای رشد می داند؛ بحران مفهومی دو وجهی است از فرصت و تهدید، مدیریت قرآنی بحران های اجتماعی رویکردی فعال است.