ارزیابی غلظت فلزات در بافتهای مختلف جرد ایرانی با استفاده از روش آماری تجزیه به مولفه های اصلی (PCA)

فرایندهای صنعتی مختلف مقادیر بالایی از فلزات را تولید می کنند و از این طریق بر اکوسیستم های طبیعی،گیاهان و جانوران تاثیر می گذارند. در نتیجه تعیین مقادیر آن ها به دلیل اثر تجمعی که در بافت های مختلف جانوران دارند، امر بسیار مهمی تلقی می شود. جوندگان به دلیل جثه کوچکی که نسبت به پستانداران بزرگ جثه دارند دارای میزان متابولیسم بالاتری نسبت به آن ها هستند در نتیجه بیشتر در معرض آلاینده های محیطی قرار می گیرند. در این مطالعه سعی شده است که با روش آماری تجزیه به مولفه های اصلی که یک روش آماری چند متغیره است، غلظت فلزات آلومینیوم، مس، روی، آهن، سرب، کادمیم، کبالت، سدیم، منیزیم، پتاسیم، کلسیم، کروم، نیکل، استرانسیم در بافت های کبد، مو، قلب و استخوان ران جرد ایرانی بررسی شود. نمونه ها با استفاده از تله فنری در تابستان 1391 از محدوده معدن مس دره زرشک جمع آوری گردید. غلظت فلزات در بافت های مختلف با روش هضم مرطوبو با دستگاه ICP-OES اندازه گیری شد. غلظت فلزات کادمیم، کبالت وسرب در نمونه ها زیر حد تشخیص دستگاه بودند. سه مولفه ی اصلی از آزمون تجزیه به مولفه های اصلی استخراج شد که در مجموع حدود 88 درصد از واریانس کل را توضیح می دادند. فلزات کلسیم، سدیم، روی، منیزیم، پتاسیم و استرانسیم با مولفه اول، فلزات آهن، نیکل، کروم و آلومینیوم با مولفه دوم و فلز مس با مولفه سوم همبستگی بالایی را نشان دادند. تمامی فلزات قرار گرفته در مولفه اول به غیر از روی در بافت استخوان و فلزات قرار گرفته در مولفه دوم و سوم در بافت مو تجمع بیشتری داشتند.