ارزیابی وضعیت سیاه گوش اوراسیایی (Lynx lynx) با ترکیب روش های میدانی و دانش محلی در پناهگاه حیات وحش انگوران

سیاه گوش اوراسیایی (Lynx lynx) گربه سانی با رده حفاظتی پیشنهادی «آسیب پذیر» در ایران است که دانش بسیار اندکی پیرامون وضعیت زیستی آن در کشور وجود دارد. مطالعه پیش رو، نخستین پژوهش میدانی در ایران است که به ارزیابی مقدماتی وضعیت سیاه گوش در یکی از زیستگاه های بالقوه مهم آن در کشور، مجموعه حفاظتی انگوران، می پردازد. به این منظور از بهمن 1388 تا اردیبهشت 1390، ترکیبی از روش های دوربین گذاری، مدل سازی رابطه طعمه- طعمه خوار، و جمع آوری دانش محیط بانان و مردم محلی مورد استفاده قرار گرفت. با وجود 1944 شب تله دوربین گذاری در 24 ایستگاه مستقل و تصویربرداری از همه پستانداران بزرگ و متوسط شناخته شده در منطقه مطالعاتی، هیچ تصویری از سیاه گوش به دست نیامد. استفاده از رابطه تراکم سیاه گوش با تراکم طعمه اصلی آن (سم داران علف خوار) نشان داد که در حال حاضر میزان بیوماس طعمه در دسترس برای این گوشت خوار (قوچ و میش Ovis orientalis) ، تنها در حدود یک پنجم حداقل میزان گزارش شده از سرتاسر محدوده پراکنش جهانی آن است. گردآوری مشاهده ها و دانش محیط بانان و مردم محلی نیز روشن ساخت که: سیاه گوش به ندرت در میان ساکنان شناخته شده است، گزارشی از تعارض آن با دام داران وجود ندارد، و در سال های گذشته گزارش های حضور قابل اتکای اندکی از آن در سطح منطقه مورد مطالعه وجود داشته است. مجموع این شرایط پیشنهاد می کنند که مجموعه حفاظتی انگوران تا حدود زیادی توان حمایت از یک جمعیت زیستای سیاه گوش را از دست داده است. ادامه جمع آوری، پالایش و بررسی گزارش های حضور سیاه گوش از سطح کشور می تواند کمک شایانی در شناخت بهتر وضعیت زیستی کنونی این گونه و ترسیم برنامه حفاطتی برای جمعیت های آسیب پذیر آن کند.