تاثیر تاریخ کاشت بر روند تغییرات شاخص های فیزیولوژیک رشد سه رقم سورگوم دانه ای

با توجه به اهمیت شاخص های رشد گیاه زراعی در تفسیر تفاوت عملکرد ارقام در شرایط محیطی و زراعی مختلف این آزمایش در سال 1386 در مزرعه پژوهشی دانشگاه تربیت مدرس به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. در این آزمایش تاریخ کاشت (18 خرداد، 7 و 27 تیر ماه) به عنوان عامل اصلی و رقم سورگوم دانه ای (پیام، سپیده و کیمیا) به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. با اندازه گیری وزن خشک و سطح برگ در طی چندین نوبت نمونه برداری در طول دوره رشد سورگوم، روند تغییرات شاخص های فیزیولوژیک رشد شامل وزن خشک کل (TDM)، سرعت رشد محصول (CGR)، سرعت رشد نسبی (RGR)، شاخص سطح برگ (LAI) و سرعت جذب خالص (NAR) به روش تابعی نسبت به درجه روزهای رشد (GDD) رسم شد. نتایج نشان داد با تاخیر در تاریخ کاشت تجمع ماده خشک روند کاهشی در پیش می گیرد. روند CGR با تجمع ماده خشک ارتباط مستقیمی داشت به طوری که رقم سپیده در تاریخ کاشت اول بالاترین میزان رشد محصول و ماده خشک را تولید نمود. افزایش ماده خشک این رقم در تاریخ کاشت اول با افزایش در وزن خشک خوشه (93/165 گرم بر متر مربع) همراه بود. سرعت رشد نسبی هر سه رقم در تاریخ کاشت دوم بالاتر بود. بررسی هم زمان LAI و NAR ارقام مورد مطالعه نشان داد رقم پیام با این که شاخص سطح برگ کمی را به خود اختصاص داده بود اما از لحاظ NAR برتر بوده و در نهایت CGR متوسطی بدست آورده است. رقم سپیده با دارا بودن مقادیر متوسطی NAR(763/0 گرم بر متر مربع بر درجه روز رشد) و LAI(65/2) نسبت به دو رقم دیگر به بالاترین CGR (06/2 گرم بر متر مریع بر درجه روز رشد) دست یافت. به این ترتیب احراز بالاترین RGR و CGR در تاریخ کاشت دوم را می توان به عنوان مکانیسم برتری عملکرد دانه (2/6777 کیلوگرم در هکتار) و شاخص برداشت (07/48درصد) رقم سپیده معرفی نمود.