بررسی قابلیت پارامترهای ژئومرفومتری در تفکیک مخروط افکنه های مناطق بیابانی (مطالعه موردی: عقدا، یزد)

مخروط افکنه ها اهمیت خاصی از لحاظ ژئومورفولوژی، هیدرولوژی، حفاظت خاک و سایر مطالعات منابع طبیعی در مناطق بیابانی دارند. تاکنون روش ها و شاخص های مختلفی برای شناخت و تفکیک مخروط افکنه ها از سایر واحدهای ژئومورفولوژی ارائه شده است که اغلب این روش ها و شاخص ها بر پایه ویژگی های توصیفی استوار است. در این مطالعه، امکان استفاده از شاخص های جدید ژئومورفومتری و تعیین دامنه کمی برای آن ها در جهت تفکیک مخروط افکنه ها بررسی شده است. شاخص های ژئومورفومتری مورد بررسی در این مطالعه، شامل درصد شیب، انحنای سطح، انحنای مقطع، انحنای متقاطع، انحنای طولی، انحنای عمومی و انحنای کلی هستند. بدین ترتیب که نخست با استفاده از نقشه های توپوگرافی، تصاویر ماهواره ای و مطالعات میدانی، محدوده مخروط افکنه ها از سایر تیپ های ژئومورفولوژی تفکیک شد. سپس با استفاده از مدل رقومی ارتفاعی حاصل از نقشه های توپوگرافی رقومی، پارامترهای ژئومورفومتری محاسبه و نقشه هریک از این پارامترها تهیه شد. پس از آن، مقایسه مقادیر پارامترهای ژئومورفومتری در محدوده مخروط افکنه ها با سایر تیپ های ژئومورفولوژی صورت گرفت. نتایج این تحقیق نشان می دهد که مخروط های افکنه ای را می توان براساس پارامترهای ژئومرفومتری از واحد کوهستان تفکیک کرد، ولی پارامترهای ژئومرفومتری امکان تفکیک مخروط های افکنه ای را از مناطق دشتی فراهم نمی آورد. دلیل این امر را می توان تداخل ویژگی های فیزیکی مخروط افکنه ها با مناطق دشتی، به ویژه دشت سرهای فرسایشی مجاور کوهستان در نظر گرفت.