تبیین مفهوم سلامت معنوی: یک مطالعه هیبرید

سلامتی مفهومی کل نگر بوده که ادغام کننده ابعاد جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی است. از ابعاد یادشده، سلامت معنوی مفهومی بوده که چالش های بیشتری در مورد آن وجود دارد. هدف از پژوهش حاضر تبیین مفهوم سلامت معنوی و مولفه های آن است.
در این مطالعه از روش تحلیل مفهوم هیبرید استفاده شد که شامل سه مرحله نظری، تحقیق در عرصه و تحلیلی می باشد. در مرحله اول از مرور سیستماتیک سه مرحله ای، مرحله دوم مصاحبه های نیمه ساختار با استفاده از نمونه گیری هدفمند و در نهایت در مرحله سوم از روش تحلیل ادراکی برای ادغام نتایج دو مرحله قبلی استفاده شد.
ادغام یافته های دو مرحله اول و دوم با استفاده از تحلیل ادراکی در مرحله سوم بیان کننده تعریف سلامت معنوی و مولفه های آن بود که عبارت است از سلامت معنوی مفهوم چندبعدی دارای مراتب گوناگون بوده که در صورت فراهم بودن پیشایندهای وضعیت بودن، مراتب داشتن، وجود ساحت های بینش، گرایش، توانایی و ظرفیت های فرد در حضور ویژگی های رو به تعالی بودن، حصول در سایه هماهنگی همه امکانات درونی، فراهم شدن امکان انتخاب در رفتارهای اختیاری درونی و بیرونی و ارتباط با ساحت های چهارگانه الهی، فردی، اجتماعی و طبیعی به هدف غایی و پیامد خود که قرب الهی یا تقرب به خدای متعال است، نائل خواهد شد. شناخت معنوی، عواطف معنوی، کنش معنوی، ثمرات معنوی، تعالی معنوی و باورهای معنوی مولفه های اصلی تشکیل دهنده معنویت هستند.
اگرچه نتایج این مطالعه تعریف مفهوم سلامت معنوی و مولفه های آن را ارائه نمود، توجه به عنصر فرهنگ و فضای ایرانی اسلامی در توسعه بیشتر مفهوم و به خصوص مولفه های سلامت معنوی مبتنی بر الگوی ایرانی اسلامی واجب و ضروری است.