اثربخشی درمان شناختی- رفتاری بر کاهش علایم و اصلاح نگرش های ناکارآمد بیماران مبتلا به اختلال دوقطبی نوع I و II

با توجه به تاثیر اختلال خلق بر ضعف فرایندهای شناختی و فراشناختی و همبستگی سطوح بالای نگرش های ناکارآمد با دوره های طولانی تر حملات افسردگی، اجرای پژوهشی جهت بررسی تاثیر درمان شناختی- رفتاری بر کاهش نگرش های ناکارآمد لازم به نظر می رسید. از این رو، پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان اثربخشی درمان شناختی- رفتاری بر کاهش علایم و اصلاح نگرش های ناکارآمد بیماران مبتلا به اختلال دوقطبی نوع I و II انجام شد.

پژوهش حاضر از نوع شبه آزمایشی بر اساس طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه شاهد بود. مراجعه کنندگان در دسترسی که به مرکز پزشکی نور و دو مطب از میان مطب های روان پزشکان اصفهان و نیز مرکز مشاوره ی باران مهر شاهین شهر مراجعه نموده و توسط یک روان پزشک بر اساس ملاک تشخیصی DSM-IV-TR (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders، Fourth Edition، Text Revision) تشخیص اختلال دوقطبی نوع I یا II را دریافت نموده و تحت درمان دارویی استاندارد با تثبیت کننده های خلق قرار گرفته بودند، به عنوان جامعه ی پژوهش در نظر گرفته شدند. از این میان، 30 نفر شامل 10 مرد و 20 زن به عنوان نمونه انتخاب شدند و به صورت تصادفی به دو گروه اختصاص یافتند. گروه مورد، درمان دارویی به همراه درمان شناختی- رفتاری (10 جلسه به صورت فردی) و گروه شاهد تنها درمان دارویی دریافت نمودند. از پرسش نامه ی مانیای یانگ (YMRS یا Young mania rating scale)، آزمون سنجش اختلال افسردگی دوقطبی (BDRS یا Bipolar depression rating scale)، مقیاس نگرش های ناکارآمد (DAS یا Dysfunctional attitude scale)، جهت سنجش علایم و نگرش های ناکارآمد قبل و بلافاصله بعد از اتمام درمان استفاده شد. داده ها با استفاده از آزمون های ANCOVA و MANCOVA تجزیه و تحلیل شدند.

با کنترل متغیر همپراش، تفاوت میانگین های دو گروه مورد و شاهد برای هر سه متغیر علایم مانیا، علایم افسردگی و اصلاح نگرش های ناکارآمد معنی دار بود (01/0 > P برای همه ی موارد).

درمان شناختی- رفتاری به عنوان یک درمان روان شناختی مکمل با دارو درمانی بیماران دوقطبی می تواند در کاهش علایم و اصلاح نگرش های ناکارآمد این بیماران موثر باشد.