گونه شناسی شخصیت پرندگان در منطق الطیر عطار نیشابوری

با توجه به طبیب، عارف و شاعر بودن عطار نیشابوری این فرض چندان بعید نیست که او در منظومه رمزی- تمثیلی اش، منطق الطیر، توانسته باشد بر پایه تجارب بیرونی و سلوک درونی، دیدگاهی شرقی در باب رشد شخصیت و سلامت روانی انسان عرضه کرده باشد. هدف از پژوهش حاضر، واکاوی پرداخت های ادبی- عرفانی عطار از روی گونه های شخصیت درون گرا و برون گرا بنا بر نظام تحلیلی یونگ و پیروانش است. بنا بر نتایج این پژوهش، عطار برای درمان ناهنجاری های روحی مردم در جامعه آشفته اش، از تجربه عرفانی متناسب با ظرفیت های وجودی افراد و گروه های اجتماع بهره برده است و چگونگی کمال یابی گونه های افراد را به فراخور صفات و موانع شخصیتی شایعشان تبیین کرده است. عطار در این پیشنهاد عرفانی و درمان گرانه افزون بر تبیین کهن الگویی کمال و سلامت فردی از طریق کنار زدن سایه و گذر از آنیما، تفرد روحی را در گرو زدودن صورتک های مرسوم می نهد. سرانجام خصایص برون گرایانه و درون گرایانه افراد در چنان پی رنگ اسطوره ای-کهن الگویی و تجربه معرفتی مضمحل می شود.