ارزیابی کیفیت گزارش مطالعات مرور نظام مند و فراتحلیل در مجلات پرستاری و مامایی ایران

با در نظر گرفتن لزوم عملکرد بالینی مبتنی بر شواهد در سال های اخیر، رشته های بالینی همانند پرستاری و مامایی نیاز ویژه​ای به مطالعات مرور نظام​مند و متاآنالیزها پیدا کرده​اند. اما مطالعات مرور نظام مند و فراتحلیل ها نیز ممکن است، مانند هر نوع مطالعه دیگر به شکلی ضعیف طراحی و اجرا شوند. لذا دستورالعمل های خاصی برای چگونگی گزارش چنین مطالعاتی در نظر گرفته شده است. بیانیه PRISMA یکی از تازه ترین پیشرفت ها برای بهبود گزارش مطالعات مرور نظام مند است. پژوهش حاضر به بررسی کیفیت گزارش مطالعات مرور نظام مند و فراتحلیل در مجلات علمی پژوهشی پرستاری و مامایی داخل کشور براساس بیانیه PRISMA می پردازد.
در این مطالعه، کلیه مجلات پرستاری و مامایی کشور (فارسی و انگلیسی) که در فاصله سال​های 1389 تا 1394 در کشور ایران و در پایگاه های اطلاعاتیSID، Magiran، Irandoc، Iranmedex، Google Schoolar نمایه می شوند، با استفاده از کلید واژگان مرور نظام مند، مرور سیستماتیک، مرور ساختارمند، متاآنالیز و فراتحلیل مورد جستجو قرار گرفتند. از 44 مقاله یافت شده، پس از اعمال معیارهای ورود به مطالعه، تعداد 16 مقاله باقی ماند که با استفاده از بیانیه PRISMA مورد بررسی قرار گرفت و داده ها با استفاده از آمار توصیفی و آزمون مجذور کای در نرم افزار SPSS v.16 تحلیل شد.
میزان انطباق کلی کیفیت مقالات مرور نظام مند و فراتحلیل مورد بررسی در این پژوهش، براساس معیارهای بیانیه PRISMA، 63% برآورد شد. بیش ترین کمبودهای کیفیت در بخش روش پژوهش مقاله نویسی به میزان 57% تخمین زده شد. مشخص ترین نقصان گزارش مقالات مرور نظام مند و فراتحلیل مورد بررسی، مربوط به خطاهای موجود در مطالعات اولیه و خطاهای حاصل از ترکیب نتایج این مطالعات و عدم اشاره به این سوگیری ها بوده است.
در این پژوهش، کیفیت گزارش مطالعات مرور نظام مند و فراتحلیل مجلات پرستاری و مامایی ایران در سطح متوسط برآورد گردید که محتمل ترین دلیل آن می تواند عدم توجه کافی نویسندگان به بیانیه PRISMA و یا عدم استفاده از آن در داوری مقالات باشد. بنابراین توصیه می شود که سهم مناسبی از برنامه های آموزشی روش تحقیق، به مطالعات مرور نظام مند و آشناسازی با معیارهای معتبری همچون PRISMA اختصاص داده شود.