ترکیب متعادل هیجان و آرامش در مسجد امام اصفهان

مفهوم هیجان و آرامش از موضوعهای اصلی روان شناسی محیط است و در مبحث معماری معنوی، هم چون مسجد، اهمیت بیش تری دارند. برخی مساجد معاصر، بیتوجه به جنبه های متعالی مفهوم گرایانه و تنها در پاسخ به کارکردهای همگانی مسجد طراحی می شوند و ظهور و بروز این احساس ها را بررسی و متحقق ننموده اند. این تحقیق، با هدف روشن ساختن حساسیت های روان شناسانه در معماری مهم ترین مساجد تاریخی ایران به منظور الگو برداری در مساجد معاصر شکل گرفته است. روش تفسیری و تحلیلی برای بررسی نظری مفهوم هیجان و آرامش در متون دینی و عرفان انتخاب و روش مصداق پژوهی و استدلال منطقی برای بررسی ویژگی های کالبدی- فضایی تجلی دهنده مفاهیم در معماری مسجد امام اصفهان به کار رفته تا عناصری که در این دلالت، موثر هستند، شناسایی نماید. نتایج نشان می دهد که در مساجد سنتی، معماران با بهره گیری خلاقانه از عناصر نور، رنگ و کاهش ماده و سبک کردن آن، موفق به پدیدار ساختن این مفاهیم در بیننده می شوند که منظور از آرامش، آرامشی فراتر از آرامش دنیوی و هیجان نیز فراتر از مفهوم برانگیخته شدن است. در مسجد امام اصفهان نیز سیری از هیجان و آرامش رخ داده است به این شکل که مثلا هیجان ورودی (ابتدایی ترین نقطه) با آرامش معنوی و آرامش شبستان (انتهایی ترین نقطه) با هیجان معنوی تکمیل شده است.