بررسی رابطه مکانی توزیع پتاسیم خاک با صفات رشدی و عملکرد گندم دیم

بر اساس اصل«وجود اختلاف های زراعی در سطح مزرعه»، یک مزرعه چندین هکتاری دارای تفاوت های اساسی در سطح پتانسیل زراعی در قسمت های مختلف می باشد. بر همین اساس، رویش و رشد گیاه در نقاط مختلف مزرعه متفاوت است. با توجه به اهمیت کشت گندم در کشور و بالا بودن سطح زیر کشت و میزان مصرف این محصول و همچنین زیاد بودن هزینه های کود دهی و اثرات مخربی که بقایای کود های مورد استفاده در مزرعه گندم در آلوده کردن محیط زیست دارند، شناسایی و مطالعه نیاز گندم به کود های مورد نیاز در مراحل مختلف رشد ضروری به نظر میرسد و پیشنهاد می شود. مصرف مقدار مناسب کود بر اساس نقاط GPS (سیستم موقعیت یاب جهانی) و پیروی از روش کشاورزی دقیق موجب افزایش عملکرد در واحد سطح و کاهش مصرف کود و کاهش آلودگی های زیست محیطی ناشی از استفاده بیش از حد کود های شیمیایی خواهد شد. شروع کود دهی دقیق در بار اول مستلزم اطلاعات پتاسیم قابل استفاده خاک در نقاط GPS است. طبق تحقیقات گذشته در خاک-های مورد مطالعه، گیاهان حساسیت متفاوتی را نسبت به کمبود پتاسیم نشان داده اند. بنابراین، می توان در مرحله به زراعی با شناخت دقیق و نقطه به نقطه مزرعه، شرایط مزرعه را بررسی و در جهت اصلاح و یکنواختی مزرعه گام برداشت.
جهت تحقق هدف مذکور قطعه زمینی به مساحت 922 مترمربع واقع در مزرعه شماره 1 دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در نظر گرفته شد. زمین مورد مطالعه به 40 پلات مساوی تقسیم و گندم دیم (لاین 17) در آن کشت گردید. طی دو مرحله، قبل از کشت و قبل از خوشه دهی، نمونه خاک از هر پلات برداشت و جهت انجام بررسی های مربوطه به آزمایشگاه خاک انتقال یافت.
با انجام بررسی های مربوطه مشخص گردید که عملکرد و نیاز کودی در نقاط مختلف زمین یکسان نبوده و مستلزم اعمال کود به مقدار های متفاوت در هر قسمت از زمین می باشد. بر اساس نتایج بررسی ها، کمینه و بیشینه میزان عملکرد به دست آمده در نقاط مختلف زمین به ترتیب 2999 و 4585 کیلوگرم در هکتار بوده است. مقدار پتاسیم اندازه گیری شده طی دو مرحله مذکور،بیش ترین همبستگی را با نمونه های خاک قبل از کشت داشته و مقدار کمینه و بیشینه پتاسیم اندازه گیری شده به ترتیب 25/180و93/483 میلی گرم بر کیلوگرم به دست آمده است. با توجه به مقایسه نتایج به دست آمده، همپوشانی خوبی بین عملکرد گندم و مقدار غلظت های به دست آمده از اندازه گیری پتاسیم خاک وجود دارد. این همپوشانی در زمان قبل از کشت نسبت به زمان قبل از خوشه دهی بهتر و بیش تر است.
بر اساس نتایج تحقیق حاضر در منطقه مورد مطالعه، در کشت گندم شیوه مدیریتی با پیروی از روش کشاورزی دقیق برای تولید پایدار توصیه می گردد که با استفاده از آن می توان برآورد دقیق تر و مناسب تری از میزان نیاز خاک جهت اعمال کود داشت.