پاسخ تولید و کیفیت گیاه خرفه (Portulaca oleracea) به منابع مختلف کودهای آلی و شیمیایی

اگر چه کودهای شیمیایی در کوتاه مدت می تواند موجب افزایش عملکرد سبزی ها در واحد سطح گردد، ولی باید در هر فصل کشت دوباره تجدید شوند که این روند باعث افزایش تجمع نیترات در اندام هوایی سبزی ها، آبشویی نیتروژن و آلودگی منابع آبی، از بین رفتن ریزجانداران و حشرات مفید و کاهش حاصل خیزی خاک خواهد شد و به مرور زمان موجب کاهش عملکرد و کیفیت در سبزی ها می شود. بنابراین هدف از این آزمایش جلوگیری از اثرات نامطلوب کودهای شیمیایی و بهبود کیفیت در سبزی ها بود.
آزمایش در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سال 1393 اجرا شد. تیمارهای مختلف کودی شامل F0: شاهد (عدم مصرف کود)؛ F1: کود مرغی بر اساس نیاز نیتروژن گیاه؛ F2: کود مرغی بر اساس نیاز فسفر گیاه؛ F3: کود گاوی بر اساس نیاز نیتروژن گیاه؛ F4: کود گاوی بر اساس نیاز فسفر گیاه؛ F5: کود شیمیایی معادل F1؛ F6: کود شیمیایی معادل F2؛ F7: کود شیمیایی معادل F3؛ F8: کود شیمیایی معادل F4 بودند.
نتایج نشان داد که میزان نیترات تیمارهای کود مرغی و کود گاوی به طور معنی داری کمتر از تیمارهای کود شیمیایی بود. بیشترین میزان نیترات در برداشت اول به تیمار F7 با میانگین 77/98 میلی گرم بر کیلوگرم و در برداشت دوم به تیمارهای F5 و F7 (به ترتیب با میانگین 37/117 و 47/115 میلی گرم بر کیلوگرم) اختصاص داشت. در برداشت اول، تیمارهای F1 و F2 دارای بیشترین کیفیت ظاهری بودند. اما در برداشت دوم، کیفیت ظاهری تیمارهای F2 و F5 افزایش معنی داری نسبت به دیگر تیمارها نشان دادند. در برداشت اول، میزان رطوبت در تیمارهای F2 و F5 با تیمارهای F3، F4 و F8 اختلاف معنی داری نشان نداد، برای برداشت دوم میزان رطوبت تیمار F3 علاوه بر تیمارهای کود آلی با تیمار شیمیایی F6 و تیمار شاهد تفاوت معنی داری نشان نداد. ضرایب همبستگی نشان داد که بین نیترات و کیفیت ظاهری سبزی رابطه ای مثبت و معنی دار(r=0/38، p<0/05).وجود داشت. ولی میزان رطوبت با نیترات رابطه ای منفی و معنی داری (r=-0/53، p<0/01) را نشان داد. در برداشت اول، قند محلول تیمارهای F5 و F7به طور معنی داری کمتر از تیمار شاهد بود. بیشترین وزن تر اندام هوایی در برداشت اول و دوم (به ترتیب با میانگین 3124 و 5528 گرم بر مترمربع) به تیمار F2 اختصاص داشت.
به طور کلی نتیجه گیری می شود که تامین کود از منبع آلی (کود مرغی و کود گاوی) منجر به افزایش کیفیت و سلامت محصول خرفه می شود.