بررسی عملکرد، قابلیت انتقال مجدد آسیمیلات ها به دانه و فتوسنتز سنبله ژنوتیپ های گندم دیم با مشارکت کشاورزان

به نژادی مشارکتی از سال 1384 در استان کرمانشاه آغاز گردید و تحقیق حاضر بخشی از این برنامه است. دراین پژوهش به منظور ارزیابی 16 ژنوتیپ گندم نان از نظر عملکرد دانه، قابلیت انتقال مجدد و قابلیت فتوسنتز سنبله، طرحی در قالب بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار در مزرعه کشاورزان واقع در منطقه ماژین شهرستان ایوان از توابع ایلام در سال زراعی 90 - 89 در شرایط دیم اجرا شد. در این بررسی 13 ژنوتیپ پیشرفته انتخاب شده و سه رقم)سرداری، آذر 2 و ریژاو (گندم نان به عنوان ارقام شاهد، جمعا«16 ژنوتیپ در شرایط دیم بررسی شدند. برای اندازه گیری قابلیت انتقال مجدد، قسمتی از روش محلول پاشی با کلرات سدیم 4/ 0 درصد که بافت فتوسنتز کننده را از بین می برد استفاده شد. برای اندازه گیری قابلیت فتوسنتز سنبله نیز 10 روز پس از ظهور سنبله، 6- 5 ساقه با آلومینیوم فویل پوشانده شد و وزن هزار دانه آن ها اندازه گیری شد. از نظر قابلیت انتقال مجدد، ژنوتیپ های 15)آذر 2(، 13، 16)ریژاو (و 8 ارقام برتر بودند. ژنوتیپ های 15)آذر 2(، 16)ریژاو(و 13 و 7 و 8 با رتبه مشترک 3 نیز از نظر قابلیت فتوسنتز سنبله ارقام برتر بودند. از نظر سرعت رشد اولیه نیز ژنوتیپ های 16)ریژاو(، 5 و 14 سرداری(بیشترین رشد اولیه را داشتند. ژنوتیپ 9 از نظر عملکرد دانه، بالاترین عملکرد را داشت و نسبت به ارقام شاهد سرداری، آذر 2 و ریژاو به ترتیب 24، 41 و 61 درصد برتری داشت. همچنین ژنوتیپ شماره 12 نسبت به ژنوتیپ های آذر 2 و سرداری امتیاز بهتری از کشاورزان گرفته بود. ژنوتیپ 16)ریژاو(برترین ژنوتیپ از نظر کشاورزان بود. از این ژنوتیپ های برتر می توان در برنامه دورگ گیری به منظور ایجاد نوترکیب های برتر از نظر صفات مرتبط با تنش خشکی استفاده کرد.