خسرو فرشیدورد و ادبیات پایداری معاصر

ادبیات پایداری از یک منظر، نامی است که عمر زیادی از پیدایش آن نمی گذرد و به شعرهایی اطلاق می شود که درباره انقلاب اسلامی و دفاع مقدس سروده شده اند. شعرای زیادی در زمره شاعران این نوع شعر قرار دارند که در کتاب ها و دائرهالمعارف های متناسب، نامشان ذکر شده است. این مقاله در صدد اثبات این نکته است که خسرو فرشیدورد، یکی از پیشاهنگان مبارزه با رژیم دژخیم ستم شاهی بوده است؛ کسی که خود در زندان مخوف آن نظام در دهه چهل به حبسیه سرایی پرداخته و یکی از شیواترین حبسیه های معاصر را به گنجینه های ادب پارسی افزوده است (غزلی با مطلع ستم کشیده زندان شاهم ای یاران/ وطن پرستی و تقوا گناهم ای یاران)، کسی که سابقه شعرسرایی او در مبارزه با نظام طاغوت به سال 1340 بازمی گردد و در مهر 1357 آن ها را به چاپ زیرزمینی و در 1358 به چاپ آشکار رسانده است. همچنین کتاب شعر او در زمینه جنگ تحمیلی به تاریخ مهر 1359 نشان دهنده پیشگامی وی در این دو زمینه است.

تازه های تحقیق
1.فرشیدورد متخلص به خسرو، بیشترین سابقه را در شعر انقلابی دارد؛ به گونه ای که قدیمی ترین شعر او درباره مبارزه با نظام ستم شاهی پهلوی به سال 1340 بازمی گردد. وی از نخستین افرادی است که واژه پایداری را بعد از پانزده روز از آغاز جنگ تحمیلی در اشعار خود به کار برده است و تنها پس از پانزده روز از آغاز جنگ تحمیلی، در پاسداشت سربازان و جنگاوران ایرانی شعر سروده و با مهارتی خاص مایه سرمشق و مضمون آفرینی برای شعرای بعد از خود شده است.
فرشیدورد از نخستین افرادی است که در قالب قصیده برای تکریم و قدردانی از شهدای جنگ تحمیلی شعر سروده و در قالب نو با مضمون دفاع از میهن و جنگ در برابر دشمن طبع آزمایی کرده است. دو شعر «ز میهنت دفاع کن» و «ما جنگ می کنیم» جزو نخستین اشعار فارسی با موضوع جنگ تحمیلی و دفاع از خاک ایران عزیز هستند؛ شعر نخست، در ظرف یک ماه پس از جنگ (مهر 59) و شعر دوم، دو ماه پس از جنگ (آبان 59) سروده شده اند. او نخستین کسی است که در قالب شعر نو در «سرود جنگاوران» (آذر57) پیروزی ملت قهرمان ایران را نوید داده و در قالب قصیده 26 بیتی (اسفند57) پیروزی ملت ایران را تبریک گفته است. وی از معدود کسانی است که با تجربه زندان های مخوف حکومت جور و ستم پهلوی،حبسیه سروده و قصیده «پر از خوشاب دیگر» را به گنجینه ادب فارسی افزوده است.
در بررسی تطبیقی شعر خسرو با شعر یک تن از شعرای شهیر دهه اول انقلاب اسلامی، یعنی سیدحسن حسینی و نیز هم طرازان او از قبیل نصرالله مردانی و قیصر امین پور، چند تفاوت عمده سبکی روی می نماید: 1- استفاده فرشیدورد از زبان ساده و صمیمی و به دور از تکلف و تصنع در مقابل این دسته که زبانی ساده توام با استفاده از خیل عناصر ادبی و صنایع و تلمیحات و استعارات دارند که شعر آن ها را تا برخی مواقع به جریان های سبک هندی نزدیک می سازد؛ به گونه ای که برخی سرایندگان این گروه، از قبیل سیدحسن حسینی و یوسفعلی میرشکاک تمایل و تعلق خاصی به سبک هندی و شعرای آن داشته اند. این نوع نگرش ها و گرایش ها مخصوصا در دهه شصت و بر شعرای متعاقب آن تاثیرات عمیق داشته که در ساخت واژگان و ترکیباتی از قبیل «مزار مرده تصویر»7 و... نمود یافته است. 2- شعرسرایی و تداوم اشعار گروه اخیر در وقایع و حوادث مهم پس از سال 1359 که سال خاموشی شاعر تا سال 1380 است. همین موضوع موجب می شود نام فرشیدورد از فهرست شعرای انقلاب گم شود، وگرنه پیشتازی و طلیعه داری او در کاروان شعرای انقلاب با توجه به مستندات این مقاله بر همه مبرهن و مصرح است.