نگاهی به پدیده افزایش جمعیت در زاگرس مرکزی در طول دوران مس سنگی (برپایه بررسی های میدانی دشت های میان کوهی نهاوند، اسدآباد، کنگاور، صحنه و هرسین در استان های همدان و کرمانشاه)

مطالعات باستان شناسی منطقه ی زاگرس مرکزی به دلیل داشتن ویژگی های جغرافیایی و زمین ریخت شناسی ویژه، کوه های مرتفع و دشت های میان کوهی بزرگ وکوچک و ایجاد بستر مناسب برای تشکیل استقرارگاه ها در دوران مختلف، اهمیت خاصی دارد. مطالعات متعدد و محوطه های بسیار زیاد در این منطقه این سوال را در پی دارد که روند افزایش و یا کاهش جمعیت در این منطقه چگونه بوده و منطقه تا چه حد در سامان دهی این جمعیت موثر بوده است. برای پاسخ به این پرسش با بررسی میدانی در مجموع 152 محوطه مس سنگی در منطقه ی زاگرس مرکزی، از طریق شمارش استقرارگاه ها و وسعت احتمالی آن ها به مطالعه پدیده ی افزایش جمعیت در این دوران پرداخته شد که در این میان شواهد امر نشان از افزایش تعداد استقرارگاه ها از دوران مس سنگی قدیم به جدید در منطقه است. افزایش محوطه ها با افزایش استقرارگاه ها در گذر زمان به دلیل افزایش حرکت جوامع کوچ رو و یا با افزایش جمعیت گروه های انسانی و تغییر شرایط و جستجو برای محل زندگی مناسب تر و یا پیدا کردن زمین کافی برای مستقر شدن ارتباط معنایی دارد. به نظر می رسد روند تغییر ارتفاع محوطه ها از سطح دریا با گذر از دوران مس سنگی قدیم به جدید و همین طور افزایش تعداد محوطه های نزدیک به رودخانه های جاری در این منطقه، زمینه را برای افزایش سکونتگاه ها و گسترش گروه های جمعیتی فراهم آورده است و نشان از این دارد که در این منطقه با یک پدیده ی فراگیر، یعنی افزایش جمعیت روبه رو هستیم. از طرف دیگر، همین تغییرات در جهت افزایش استقرارگاه های دوران مس سنگی جدید در منطقه منجر به رواج مجموعه ای از سیستم های معیشتی در منطقه می شود تا از این راه جواب گوی نیازهای گروه ها باشد.