منشور حقوق بیماران و راه کارهای ارتقای آن در ایران

توجه به «حقوق بیمار» در رشته های گروه پزشکی، سابقه دیرینه ای دارد. تداوم توجه به این پدیده، در متون و تحقیقات علوم پزشکی خصوصا در طی چند دهه اخیر گسترش بیش تری یافته و مباحث زیادی را در مورد مراقبت های بهداشتی به خود اختصاص داده است. علی رغم این که در کشور ایران با فرهنگ غنی و ادبیات مملو از پیام های انسانی، در کنار آموزه های اخلاقی اسلام، بستر توجه به حقوق انسان به طور عام، و حقوق بیمار به طور خاص فراهم بوده و تلاش های زیادی نیز در این سال ها در زمینه توجه به موضوعات اخلاق حرفه ای در علوم پزشکی صورت گرفته، هنوز برآیند چشم گیری در زمینه ارتقای حقوق بیماران حاصل نشده است. هرچند که در سال های اخیر، تدوین و تصویب «منشور حقوق بیماران» توسط وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی چشم انداز امید بخشی را دراین زمینه ترسیم نموده است. البته لازم به ذکر است که منشور حقوق بیماران ایران ترجمه و برداشتی از منشورهای رایج دنیاست که اگر چه توسط گروهی از مسوولین که به نوعی دغدغه حقوق بیمار را در ذهن داشته اند تدوین شده است، اما از مهم ترین کاستی های آن درنظر نگرفتن دیدگاه خود افراد و گروه های درگیر (از جمله بیماران، پرستاران، پزشکان و..) در تدوین آن می باشد. به علاوه، بررسی اجمالی بند های این بیانیه به وضوح مشخص می کند که رعایت برخی از آن ها مستلزم پیش زمینه هایی است که ممکن است در بستر اجتماعی اقتصادی جامعه ما فراهم نباشد. هم چنین در چارچوب آموزه های فرهنگی ما، مواردی هست که این منشور پاسخی برای آن ها ندارد. در این مقاله به تحلیل منشور حقوق بیماران ایران در شرایط حاکم بر سیستم ارائه خدمات بهداشتی درمانی پرداخته شده و راه کارهایی نیز برای ارتقاء حقوق بیماران در ایران ارائه گردیده است.