تلقیح مصنوعی از دیدگاه اخلاق و حقوق کیفری

از دیرباز تولید مثل و در نتیجه تداوم نسل یکی از آمال و خواسته های طبیعی بشر و درحقیقت یک نوع کمال محسوب می شود. هرچند در قرن های متمادی انسان های متعددی به دلیل عدم قدرت باروری شخصی و یا به علت نازایی همسرانشان این آرزو را با خود به گور بردند و نسل آن ها منقرض گردید ولی امروزه پیشرفت های نوین و روزافزون علم پزشکی سبب گردیده است که بسته شدن نطفه ی انسان و حیوانات به غیر از راه شناخته شده و طبیعی آن (آمیزش) ازطرق دیگری نیز امکان پذیرگردد. این روش ها که در حالت کلی به باروری های پزشکی معروف هستند، از راه های متعددی ازجمله ART ، میکروانجکشن، تلقیح مصنوعی و... انجام می شوند. این نوع از باروری ها از نیمه ی دوم قرن بیستم گسترش فوق العاده ای یافته است. به نحوی که امروزه از اهم پدیده ها و پیشرفت های این قرن محسوب می شود و این فن آوری با وجود این که سالیان مدیدی است که در اکثر کشورهای دنیا مورد استفاده قرار می گیرد ولی به طور محدود از سال 1368 وارد ایران شده است. موضوع مورد مطالعه (تلقیح مصنوعی) یکی از قدیمی ترین روش های باروری غیرطبیعی است و شامل انواع روش هایی است که در آن ها تمام مایع منی بعد ازآمادگی یا پرورده شدن در قسمت های مختلف اندام تناسلی زن قرار می گیرد و بدون نزدیکی جنسی، امکان برخورد اسپرم و اوویست را فراهم می کند و در حال حاضر شایع ترین نوع تلقیح مصنوعی، تلقیح داخل رحمی یعنی استفاده از اسپرم پرداخت شده (نه کل مایع منی) ازشوهر (همولوک یا AIH) و یا فرد دیگری (هترولوک یا AID) و یا TDI است. تلقیح مصنوعی تخمک زن با اسپرم شوهرش (تلقیح همگون یا متجانس) عمل صحیحی است که دارای آثارحقوقی می باشد و از نقطه نظر فقهی نیز تقریبا بلااشکال می باشد و در حقوق ایران و حقوق خارجی هم به این عمل به دیده ی یک روش درمانی نگریسته و طفل متولد شده در اثر این نوع از تلقیح را ملحق به زن و شوهر منتسب به آنان می دانند وگروهی از فقها هم که به کارگیری این روش را مورد تردید قرار داده اند، به جهت بیم از ارتکاب کار های مقدماتی حرام نظیر؛ اخذ تخمک از زن توسط نامحرم و یا اخذ اسپرم به روش غیرمجاز بوده است ولی تلقیح مصنوعی تخمک زن با اسپرم مرد بیگانه (تلقیح ناهمگون یا نامتجانس) چه با رضایت یا بدون رضایت زوج، محیط ظهور آرای متفاوت از هم در منظرحقوق دانان و هم از دیدگاه فقهی باشد و به طورکلی استفاده از این روش موافقان اندک ولی مخالفان فراوانی دارد. هرچند موضوع موردمطالعه را از جنبه های مختلفی، همچون؛ نسب، ارث، محرمیت، حضانت، ولایت، نفقه و.. می توان مورد بررسی قرار داد ولی ابتنای این مقاله بررسی موضوع از دیدگاه اخلاق و حقوق کیفری و تشریح لزوم جرم انگاری درخصوص برخی از مسایل و حواشی مستحدثه ی مرتبط می باشد.