مطالعه تطبیقی آزمون پذیری نظریه انقلاب هانتینگتون با انقلاب در ایران و مصر

مقایسه شباهت ها و تفاوت های انقلاب اسلامی ایران و تحولات سیاسی سال 2011 مصر، به عنوان دو کشور اسلامی، از موضوعات مهم و نیازمند پژوهش است. یکی از موضوعاتی که در مطالعه تطبیقی این دو انقلاب نیازمند توجه است، انطباق پذیری نظریه های انقلاب غربی درخصوص انقلاب در این دو کشور اسلامی است. نظریه «انقلاب هانتینگتون» که به عنوان یکی از نظریه های متاخر در علل رویداد انقلاب ها ارائه گردیده، از سوی برخی پژوهشگران با انقلاب اسلامی ایران مورد ارزیابی قرار گرفته و همچنان محل بحث است. این موضوع در تحولات انقلابی مصر در سال 2011 مورد بحث واقع شده است. مقاله حاضر در تلاش است تا از رهگذر مطالعه تطبیقی میزان انطباق پذیری نظریه مشهور به «توسعه نامتوازن» با انقلاب اسلامی ایران و تحولات مصر، به ارزیابی میزان موفقیت این نظریه با تحولات دو کشور مهم در جهان اسلام بپردازد. نگارنده در این مطالعه تطبیقی بر این باور است که نظریه مذکور در توضیح تحولات انقلابی جهان اسلام موفقیت چندانی ندارد. اگرچه نیاز به مشارکت سیاسی در مصر و ایران می تواند به عنوان عاملی از عوامل نارضایتی انقلابی باشد، اما با پیش فرض های نظریه درخصوص تحول انقلابی در فرایند توسعه سیاسی همخوانی ندارد.