بررسی ویژگی های بصری حروف در نستعلیق

در زمانه پرشتاب حاضر و باتوجه به کارکردهای گسترده ای، که از خط و خوش نویسی انتظار میرود، نوشتن و تفحص در نستعلیق یک نیاز مبرم است. بنابر محدودیت های مباحث علمی در نستعلیق و نبود منبعی جامع برای مطالعه و بررسی اجزای حرکتی آن، این نیاز بیشتر احساس میگردد.
هدف از تبیین این پژوهش، رسیدن به بیانی علمی، با رویکرد هنرهای تجسمی، نسبت به برخی از ویژگی های بصری حروف در نستعلیق است. دراینراستا پس از مطالعه هندسی و شکلی حروف در نستعلیق و مقایسه بین یافته های آنها، به تشابه ها، تناسبها و رابطه های علمیکه از کنارهم گذاردن داده ها بهدست میآید، دست خواهیم یافت.
بررسی ویژگی های ساختاری حروف از بابتهای گوناگون می تواند صورت گیرد؛ در این پژوهش تنها به ویژگی های شکلی حروف پرداخته شده است. در این مقاله مهمترین ویژگی های بصری که بدان پرداخته شده، شامل میزان قوت و ضعف، درجه شروع و پایان هر حرف، گستره جایگیری حرف و تناسب و رابطه فضای سپید و سیاه (سواد و بیاض) بوده است. این تحقیق به شیوه کمی و با استناد به نتایج آماری بر روی هر حرف بوده که نتیجه بررسی از تفحص در داده ها با طریق کیفی همراه شده است.
پس از بررسی داده ها که به صورت آماری و ترسیمبرداری و اندازهگیری رایانهای صورت گرفته، میتوان بیان نمود که: وجه شاخصه شناسایی حروف در نستعلیق، پاره نخست آنهاست، که عموما حرکت های عامل تنها عنصر تزیینی و بصری در حروف هستند. باتوجه به اینکه حروف در نستعلیق روبه بالا حرکت میکنند اما فضای منفی هر تکحرف، در همان پایان حروف ایجاد می شود و همین مطلب موجب قابلیت ترکیب در نستعلیق میگردد، خط کرسی رابطه مستقیمی با حجم حروف و جایگاه قرارگیری آن دارد. همچنین رابطه زاویه ها در نستعلیق نسبت به دور و کشیدگی، ساختاری منطقی را دنبال مینماید که در این پژوهش به صورت رقم و آمار در جدول آورده شده است.