اثر سرما روی تخریب اکسیداتیو و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت در برگ چای شمال ایران

هدف این تحقیق بررسی چگونگی ایجاد پروتئین ضدیخ (AFP)، تغییرات فعالیت آنزیم های سوپراکسید دیسموتاز، آسکوربات پراکسیداز و کاتالاز در تیمارهای دمایی (20، صفر، 2-، 5- و8-) و مقدار پراکسیداسیون لیپیدی در برگ های چای شمال ایران است. گیاهچه های هشت تا ده برگی چای با مقاومت سرمایی متوسط از چند مزرعه چای لاهیجان تهیه شدند و در گلدان های حاوی ماسه و پرلیت ضد عفونی و به نسبت 1: 4 کاشته شدند. سپس حدود ده روز در اتاق رشد آزمایشگاه در 20 درجه سانتی گراد، رطوبت نسبی 75 درصد و طول روز 16 ساعت با شدت نوری برابر حدود 1600 لوکس نگهداری شدند. از محلول هوگلند، برای آبیاری و تغذیه گیاهچه ها و از کود آهن (نیم گرم در لیتر) به شکل اسپری استفاده شد. تنش سرمایی به تدریج و طی برنامه مشخص دماهای صفر، 2- و 5- و 8- درجه سانتی گراد اعمال شد و گیاهچه ها برای مراحل بعدی مهیا شدند. سپس بررسی ایجاد پروتئین ضد یخ و تعیین فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان براساس روش های مربوط انجام گرفت. نتایج نشان داد که در اثر اعمال دماهای زیر صفر پروتئین ضدیخ با وزن مولکولی حدود 20 کیلو دالتون در برگ های چای شمال کشور برای مقابله با استرس ناشی از یخ زدگی تولید شد. هم چنین با کاهش دما فعالیت آنزیم های SOD، APX و CAT در برگ چای افزایش یافت. فعالیت SOD تا دمای 8- درجه سانتی گراد افزایش داشتند درحالی که فعالیت APX و CAT تا دمای 5- درجه سانتی گراد افزایش یافت. ازطرفی، مقدار مالون دی آلدئید MDA، فاکتور نشان دهنده میزان پراکسیداسیون لیپیدی، افزایشی اندک در اثر کاهش دما نشان داد. براساس نتایج مزبور می توان جمع بندی کرد که برگ های همیشه سبز گیاه چای با ایجاد پروتئین ضد یخ خاص و افزایش فعالیت های آنتی اکسیدانی تنش های سرمایی را به خوبی تحمل می کند.