اثرات حشره کشی عصاره ی شش گونه گیاه دارویی روی سوسک چهار نقطه ای حبوبات، Callosobruchus maculatus (F.) (Col.: Bruchidae)

در سال های اخیر عصاره های گیاهی به عنوان عوامل کنترل کننده ی آفات مورد توجه قرار گرفته اند. کشف ترکیبات موثر که پایداری کمتری در محیط دارند، سودمند خواهد بود. در این تحقیق سمیت تماسی، تنفسی، دورکنندگی و بازدارندگی تخم ریزی عصاره ی گیاهان آویشن برگ باریک Ziziphora clinopodioides Lam.، اسطوخدوسLavandula officinalis Chaix. ، برگ بو Laurus nobilis L. ، رزماری Rosmarinus officinalis L. ، مرزه Satureja hortensis L. و مریم گلی Salvia officinalis L. روی سوسک چهار نقطه ای حبوبات، Callosobruchus maculatus (F.) ، در قالب طرح کاملا تصادفی مورد بررسی قرار گرفت. این تحقیق در دمای 2±27 درجه ی سلسیوس، رطوبت نسبی 5±55 درصد و دوره ی نوری 12 ساعت روشنایی به 12 ساعت تاریکی انجام شد. برای تعیین اثرات حشره کشی عصاره ها، میزان مرگ و میر حشرات به ترتیب بعد از 24، 48 و 72 ساعت بررسی شد. اثر دورکنندگی عصاره ها تا پنج ساعت بعد از شروع آزمایش در هر ساعت مورد بررسی قرار گرفت. در اثر تماس حشرات کامل آفت با غلظت صد در صد عصاره ی گیاهان آویشن برگ باریک، اسطوخدوس، برگ بو، رزماری، مرزه و مریم گلی، کمترین و بیشترین تلفات به میزان 74/73 و 07/94 درصد به ترتیب برای برگ بو و اسطوخدوس به دست آمد. در اثر سمیت تنفسی و در غلظت صد در صد عصاره ی برگ بو و اسطوخدوس، به ترتیب 96/55 و 72/97 درصد از حشرات بالغ آفت از بین رفتند و کمترین و بیشترین میزان تلفات تخم آفت در تماس با عصاره ی رزماری و اسطوخدوس و به ترتیب به میزان 84/41 و 88/88 درصد مشاهده شد. در آزمون بازدارندگی تخمریزی و در بالاترین غلظت عصاره ی تمام گیاهان مورد مطالعه (1μl/ml)، میزان تخمریزی حشرات ماده بیش از 90 درصد کاهش یافت. عصاره ی گیاهان اسطوخدوس و رزماری در غلظت μl30 به ترتیب باعث دورشدن 100 و 64 درصد از حشرات بالغ شدند. نتایج به دست آمده بیان گر پتانسیل بالای این ترکیبات درکنترل سوسک چهارنقطه ای حبوبات می باشد.