تعیین شاخص های موثر برای ارزیابی کیفیت خاک در کاربری های مختلف حوضه آبخیز چغاخور

برای بررسی کیفیت خاک، استفاده از شاخص های حساس خاک به مدیریت کاربری اراضی ضروری می باشد. از آن جائیکه رصد کلیه خصوصیات خاک، پرهزینه و طاقت فرسا است بنابراین تعداد محدودی از خصوصیات خاک توصیه می شود. این مطالعه با هدف مقایسه برخی خصوصیات خاک در کاربری های مختلف و تعیین حداقل ویژگی های موثر بر کیفیت خاک در حوضه آبخیز دریاچه چغاخور در استان چهارمحال و بختیاری انجام شد. بدین منظور با استفاده از روش ابر مکعب لاتین و با بهره گیری از نقشه های شیب، کاربری و خاک، مکان 125 نمونه سطحی (20-0 سانتیمتر) تعیین شد. پس از تیمارهای اولیه نمونه های خاک، 29 خصوصیت فیزیکی و شیمیایی خاک ها به روش های استاندارد اندازه گیری شدند. نتایج مقایسه میانگینها در کاربری های مختلف نشان داد که ویژگی هایی شامل میانگین وزنی قطر خاکدانه ها، آب قابل استفاده، گنجایش هوایی، شاخص دکستر، کربن آلی، کربن آلی ذره ای در خاکدانه های بزرگ، نسبت کربن آلی ذره ای در خاکدانه های بزرگ به کوچک، غلظت فسفر، آهن و مس به ترتیب در کاربری باغ، زمینهای زراعی، مراتع خوب، دیمزارها و مراتع ضعیف سیر نزولی داشتند. جهت تعیین شاخصهای مرثر بر ارزیابی کیفیت خاک در کاربری ها تجزیه داده ها به مولفه های اصلی و تجزیه تشخیص گام به گام انجام شد و ویژگی هایی همانند پایداری خاکدانه ها در آب، اجزای بافت خاک، نسبت کربن آلی ذره ای در خاکدانه های درشت به خاکدانه های کوچک و غلظت عناصر سنگین مس و روی به عنوان حداقل مجموعه داده های حساس به کیفیت خاک گزینش شدند.