اثر سطوح بقایای آفتابگردان (Helianthus annuus L.) بر خصوصیات جمعیت علف های هرز و عملکرد و اجزای عملکرد نخود (Cicer arietinum L.)

به منظور بررسی تاثیر مقادیر مختلف بقایای اندام های هوایی آفتابگردان بر جمعیت، تراکم، زیست توده و تنوع علف های هرز و اجزای عملکرد و عملکرد بیولوژیکی و دانه نخود (Cicer arietinum L.)، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال زراعی 92-1391 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. تیمارها شامل مصرف صفر، 625، 1250، 1875 و 2500 کیلوگرم در هکتار بقایای اندام های هوایی آفتابگردان براساس 5/2 تن در هکتار بودند. صفات مورد بررسی شامل تراکم، زیست توده و شاخص تنوع شانون- وینر علف های هرز در دو مرحله نمونه برداری، ارتفاع ساقه اصلی، فاصله اولین غلاف از سطح خاک، اجزای عملکرد شامل تعداد شاخه فرعی، تعداد غلاف، تعداد دانه و وزن 100 دانه و عملکرد بیولوژیکی و دانه نخود بود. نتایج نشان داد که 14 گونه علف هرز از 10خانواده طی دو مرحله نمونه برداری مشاهده شد که در این میان، گندمیان با چهار گونه غالب ترین خانواده بود. اثر مقادیر بقایای آفتابگردان بر تراکم، زیست توده و شاخص تنوع شانون- وینر علف های هرز در هر دو مرحله نمونه برداری معنی دار (01/0p≤) بود. با افزایش مصرف بقایای آفتابگردان تراکم و زیست توده علف های هرز در هر دو مرحله نمونه برداری کاهش یافت. پایین ترین شاخص تنوع شانون- وینر علف های هرز در مرحله اول و دوم نمونه برداری به ترتیب با 2/0 و 03/0 به تیمار 2500 کیلوگرم در هکتار بقایای آفتابگردان اختصاص داشت. همچنین خصوصیات رشد، اجزای عملکرد و عملکرد نخود به طور معنی داری تحت تاثیر مقادیر بقایای آفتابگردان قرار گرفت (01/0p≤). بالاترین عملکرد بیولوژیکی و دانه نخود به ترتیب برابر با 9/237 و 2/97 کیلوگرم در هکتار برای تیمار 2500 کیلوگرم در هکتار بقایا مشاهده گردید. چنین به نظر می رسد که افزایش مصرف بقایای آفتابگردان با کاهش رشد علف های هرز و بهبود خصوصیات خاک، موجب بهبود رشد و عملکرد نخود شده است. بدین ترتیب، در راستای دستیابی به اصول کشاورزی پایدار می توان مصرف بقایای اندام های آفتابگردان را برای کنترل علف های هرز و بهبود عملکرد نخود به عنوان یکی از حبوبات مهم و ارزشمند مدنظر قرار داد.