منطق فازی ابزاری جهت ساخت و سنجش مفاهیم در علوم اجتماعی

مفاهیم اجتماعی بر معانی فهمیده شده ای دلالت دارند که می توان آنها را در «مصادیق»[1] مشخص و مطالعه کرد. بنابراین، مفاهیم اجتماعی از دوپاره ذهنی[2] و عینی[3] تشکیل شده اند. به عبارت دیگر، وجود رابطه دیالکتیکی بین ذهن و عین است که مفهوم اجتماعی را می سازد. گاه چگالی تاثیر پاره ذهنی بالاتر است و گاه پاره عینی، اما در هردو صورت، درجه ای از چگالی تاثیر پاره دیگر نیز در مفهوم وجود دارد. بنابراین، درباب مفاهیم اجتماعی با درجاتی از انتزاع[4] و انضمام[5] روبه رو هستیم که سبب ساز وجود نوعی ابهام در صدق معنا به مصداق می شود. به عبارت دیگر، به جای حالات دوگانه «صدق»/«عدم صدق» با حالات چندگانه «درجات صدق» مواجهیم که می توانند در موقعیت هایی بین حالات دوگانه مزبور قرار گیرند. ازاین روست که رویکرد مبتنی بر منطق فازی[6] در ساخت و سنجش این مفاهیم می تواند موثر واقع شود.

به طورکلی، توانایی رویکرد مبتنی بر منطق فازی در ساخت و سنجش مفاهیم اجتماعی را می توان در موارد زیر بیان کرد:•امکان سنجش درجه انطباق مصادیق تجربی با معانی مفاهیم جامعه شناختی
•امکان سنجش دو ویژگی مقوله ای[7] و بعدی[8] در یک مفهوم.
•امکان ساخت و سنجش مفاهیم هیبرید (ترکیبی) جدید براساس وجود درجاتی از صدق چند معنا در یک مصداق.
•امکان سنجش درجه اجماع[9] مکاتب و نظریه های مختلف درباب یک مفهوم.
[1]. Extension/Denotation
[2]. Subjective
[3]. Objective
[4]. Abstract
[5]. Concrete
[6]. Fuzzy Logic
[7]. Categorical
[8]. Dimentional
[9]. Consensus