برنامه ریزی کاهش خطرپذیری سیلاب با بکارگیری سیستم اطلاعات جغرافیایی در پهنه استان تهران

بر اساس جغرافیای طبیعی کشور ایران، عدم توجه به اثرات سوء ناشی از سیلاب، می تواند خسارات جانی و مالی جبران ناپذیری را بر جای گذارد که در این میان رخداد سیلاب ناشی از بارش، یکی از چالش برانگیزترین موضوعات است. در این میان، بررسی وقوع سیل در استان تهران از ضروریات است. در حقیقت قرارگیری تهران بر دامنه ها و شیب های تند و همچنین وجود سیلاب دشتها و نواحی پست و سیل گیر باعث شده است بروز سیلاب، یکی از نگرانی ها و دغدغه های عمده، تقریبا در تمام فصول سال باشد.
روش پژوهش مقاله حاضر توصیفی- تحلیلی است. در این راستا، نقشه های مورد نیاز در نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی( GIS)[1] تهیه شده و داده ها از طریق مطالعه اسناد، کتب، رسالات و مقالات گردآوری شده و سه نقشه اصلی مخاطره، آسیب پذیری و بحران تهیه و تحلیل می شوند.
نتایج تحلیل داده ها نشان می دهد آنچه باعث ایجاد ناامنی و خطر و مطرح شدن سیلاب ناشی از بارش بعنوان مخاطره و تهدید می شود، مکان گزینی نادرست و بی توجهی به حریم رودخانه ها و اشغال پهنه های سیل گیر توسط سکونت گاه هایی است که گاه به صورت غیرمجاز بنا شده است.
این مقاله نتیجه می گیرد که سیاست گذاری ها و برنامه ریزی ها در زمینه تخصیص کاربری اراضی حاشیه رودخانه ها باید متکی بر نقشه های خطر و متناسب با خطرات و خسارات ناشی از طغیان ها باشد. همچنین، ایجاد و توسعه کانون های زیستی و جمعیتی و به طور کلی هرگونه فعالیت عمرانی و توسعه اراضی، مستلزم شناخت کافی از شرایط سیل گیر پهنه ها و مخاطرات بالقوه طغیان رودخانه هاست.