درآمدی بر جریان شناسی فکری معاصر در جهان اسلام

جریان شناسی فکری و معرفتی یکی از مباحث مهمی است که بخش معظمی از ساحت های معرفتی و حوزه های اجتماعی را شامل می شود. مقوله جریان شناسی، هم از جهت محتوا و هم از لحاظ قلمرو جغرافیایی، تنوع قومیتی، گونه گونی فرهنگی و... دامنه ی گسترده ای را پوشش می دهد. از جمله ی اولویت ها در این مقوله، «بازشناسی جریان های فکری معاصر در جهان اسلام» است، مادامی که جریان های موثر و دخیل در عرصه فعالیت ها در سطح بین الملل را به خوبی نشناسیم و ابعاد و زوایای فکری و شیوه عملیاتی آن ها را به درستی تحلیل نکنیم، قادر نخواهیم بود تا در این رقابت موفق عمل کنیم. جریان شناسی فکری، تصویری روشن از قلمروهای معرفتی موجود در جهان اسلام، ترسیم می نماید و زمینه را برای دست یابی به درکی ژرف تر از این قلمروها فراهم می کند و دستیابی به راه کارهای مناسب را در اختیار می گذارد. در این نوشتار، نخست اشاره ای به چیستی و ضرورت جریان شناسی، الزامات و بایسته های پژوهشی آن، ملاک و سنجه ی طبقه بندی جریان های فکری شده است، سپس بستر و خاستگاه شکل گیری جریان های فکری معاصر در جهان اسلام، مورد تحلیل واقع شده است و در پایان ساختار کلی طبقه بندی جریان های موجود در جهان اسلام ارایه شده است.