مطالعه پدیده بازگشت به میانگین در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از آزمون ریشه واحد

پژوهش گران در حوزه ی مدیریت مالی همواره به تمایز میان این که قیمت های سهام می توانند فرآیندهای گام تصادفی (ریشه واحد) باشند یا بازگشتی به میانگین، علاقه نشان داده اند. گام تصادفی به این معناست که شوک های وارده به قیمت سهام اثر دایمی دارند و قیمت ها به مسیر روند قبلی خود برنمی گردند. در یک بازار کارا بازده سهام را نمی توان براساس تغییرات گذشته ی قیمت پیش بینی کرد. اما ارایه ی شواهدی مبنی بر وجود ناهنجاری هایی در بازارهای سرمایه توسط پژوهشگران، فرضیه ی بازار کارا را با تردیدهایی مواجه ساخت. بازگشت به میانگین یکی از این ناهنجاری ها می باشد. هدف این پژوهش، مطالعه ی وجود پدیده ی بازگشت به میانگین در بورس اوراق بهادار تهران در بازه ی زمانی 1389-1380 است. در راستای هدف پژوهش، با استفاده از آزمون ریشه واحد (دیکی فولر تعمیم یافته)، وجود پدیده ی بازگشت به میانگین در شاخص کل قیمت سهام، شاخص قیمت و بازده نقدی سهام، و شاخص پنجاه شرکت برتر مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از پژوهش بیان گر آن است که تغییرات متوالی در شاخص کل قیمت سهام و شاخص پنجاه شرکت برتر از فرآیند گام تصادفی پیروی کرده یا به عبارت بهتر واجد خاصیت بازگشت به میانگین نشان داده نشده اند. ولی در مورد شاخص قیمت و بازده نقدی نتیجه ی حاصله بیان گر آن است که بجز سطح خطای 1% که خاصیت بازگشت به میانگین تایید نشد، در سایر سطوح خطای 5% و 10% شاخص مذکور از فرآیند گام تصادفی پیروی نکرده و خاصیت بازگشت به میانگین تایید شد. در حالت کلی بورس اوراق بهادار تهران وجود کارایی را در دو شاخص کل و پنجاه شرکت برتر نشان می دهد ولی نتایج شاخص قیمت و بازده نقدی نبود کارایی را در سطح ضعیف بیان می کند.