تبیین مفهوم سلامت معنوی در جامعه ایرانی: تحلیل مفهوم تکاملی و مرور روایتی

سلامتی مفهومی کل نگر بوده که دربرگیرنده ابعاد جسمی، اجتماعی، فرهنگی، عاطفی، معنوی، روحی، عرفانی، باطنی، ارتباطی و شناختی است. از ابعاد یادشده، سلامت معنوی مفهومی است که کم تر درک شده و چالش های بیشتری در مورد آن وجود دارد. هدف مطالعه حاضر تبیین مفهوم سلامت معنوی است.
در این مطالعه چندروشی از روش مرور روایتی با جستجوی سه مرحله ای در پایگاه اطلاعاتی جهاد دانشگاهی تا ابتدای آذرماه 1394 درباره موضوعات مذهب، معنویت، سلامت معنوی، اعتقادات مذهبی و تاثیر سلامت معنوی بر سلامت جسم و روان استفاده شد. همچنین به منظور ارائه مدل مفهومی سلامت معنوی از روش تحلیل مفهوم تکاملی راجرز استفاده گردید.
ملاحظات اخلاقی: قواعد اخلاقی از جمله صداقت و امانت داری در تحلیل و گزارش متون جستجوشده رعایت گردید.
از 3136 مقاله حاصل از جستجوی مرحله اول، 16 مقاله مورد بررسی قرار گرفت که در مجموع سه مضمون کلی مفهوم سلامت معنوی و ابعاد آن، ارتباط سلامت معنوی با دیگر ابعاد سلامت و مدل مفهومی سلامت معنوی استخراج شد.
اگرچه نتایج این مطالعه تعریف اولیه از مفهوم سلامت معنوی و ابعاد آن را ارائه نمود، سلامت معنوی و زیرمجموعه های آن مفاهیمی مبهم بوده که ضرورت تحلیل و بررسی بیشتر آن به منظور تفکیک و جداساختن آن ها وجود دارد. شناسایی و تعریف واضح و دقیق سلامت معنوی با اثرات مشخص شده آن و اعتقادات گسترده مردم به آن می تواند به صورت موثر به عنوان راهبرد مناسبی برای تاثیر بیشتر درمان ها و حتی درمان های غیر دارویی مورد استفاده قرار گیرد.