مبانی الگوی اجتماعی سنجش دین داری در ایران

بررسی اجمالی پژوهش های پیمایشی سنجش وضعیت دین داری از دهه هفتاد تاکنون در ایران، نشانگر چرخش دین پژوهان ایرانی از کاربست الگو های غربی مسیحی سنجش دین داری به الگو های بومی اسلامی است. با وجود این، به رغم معطوف بودن الگو های بومی به سنجش تجربی دین داری در ایران، وجود تفاوت در این الگوها و نیز کاستی های متعدد در اصول و مبانی آنها، ضرورت انجام پژوهش های دقیق برای بیان اصول و مبانی الگو های بومی را روشن می سازد. نوشتار حاضر با هدف تبیین مبانی الگوی اجتماعی سنجش دین داری در ایران تدوین شده است و نتایج آن می تواند به عنوان پیش فرض و اصول موضوعه برای طراحی الگو های بومی، به ویژه با رویکردی جامعه شناختی، مبنا قرار داده شود. بدین منظور با تبیین هفت مسئله بنیادی (از جمله: امکان یا ضرورت سنجش دین داری؛ امکان طراحی الگوی عام سنجش دین داری با کاربرد خاص؛ نقش فرهنگ در طراحی الگوی سنجش و...)، پاسخ آنها به عنوان اصول موضوعی طراحی الگو های سنجش دین داری استخراج و ارائه شده است. از جمله: عدم امکان طراحی الگوی عام سنجش دین داری با کاربرد خاص؛ توجه به فرهنگ و آداب و رسوم جامعه ایرانی در ارائه الگوی سنجش و ضرورت کلامی بودن الگوی سنجش.