بانک های ژنوم انسانی و چالش های حقوقی و اخلاقی

پروژه ژنوم انسانی با پیدایش خود چالش های فراوانی در زمینه های حقوقی و اخلاقی با خود به همراه آورده است. در سال های اخیر نیز پیشرفت های چشمگیری در حوزه علم ژنتیک به دست آمده، به گونه ای که قرن حاضر را قرن ژنوم نام نهاده اند. مطالعات گسترده ای در علت یابی ژنتیکی بیماری ها، بدون وقفه در حال انجام است. برای انجام چنین مطالعاتی و شناسایی مکانیزم ژنتیکی بیماری ها، نیاز به نمونه های مناسب بیولوژیکی است که این امر، ایجاد بانک های ژنتیکی را می طلبد. جهت انجام مطالعات ژنتیکی، تشخیص های پزشکی، تحقیقات علمی و درمانی از نمونه های بیولوژیکی انسان ها استفاده می گردد. آنچه در جریان این مطالعات حائز اهمیت است، نحوه نگهداری نمونه ها و اطلاعات برای مدت زمان های مختلف در بیوبانک ها می باشد. نمونه ها و اطلاعات ژنتیکی، تنها مختص به فرد نمونه دهنده نبوده، بلکه این نمونه ها اعضای خانواده وی را نیز شامل می گردد. بنابراین بانک های ژنتیکی تمامی ابعاد حقوقی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، اخلاقی و... زندگی فرد را دربرمی گیرد. بنابراین فعالیت بانک های ژنتیکی باید در چارچوب حقوقی و اخلاقی، تعریف شده و بر اساس اصول حقوق بشری انجام گیرد. تاسیس بانک های ژنتیکی، علی رغم خدمات شایان در زمینه پزشکی و ژنتیکی با چالش های بسیاری، چون تبعیض در استخدام و بیمه، حفظ حریم خصوصی افراد و محرمانه بودن اطلاعات، تبعیض نژادی، سوء استفاده تجاری از این بانک ها و... رو به رو است.