بررسی اثر توسعه شهری بر تغییرات حجم رواناب با استفاده از مدل بارش- رواناب SWMM (مطالعه موردی: آبخیز شهری زنجان)

تمرکز جمعیت بشری در مناطق شهری با توسعه شهرها و تغییر چهره طبیعی زمین سبب افزایش سطوح نفوذناپذیر و تغییر چرخه هیدرولوژی شده است. به منظور بررسی اثر توسعه شهری بر حجم رواناب ورودی به شبکه جمع آوری رواناب شهر زنجان، روند توسعه شهری با استفاده از تصاویر TM ماهواره لندست در نرم افزارهای IDRISI Selva و ArcGIS 9.3 پردازش شد. و نقشه کاربری اراضی سال های 1334، 1379 و 1391 تهیه گردید. آنالیز رفتار هیدرولوژیکی و هیدرولیکی اثر توسعه شهری بر حجم رواناب، با استفاده از مدل بارش- رواناب SWMM انجام شد. با واسنجی مدل بر اساس وقایع بارش- رواناب مشاهداتی، نتایج واسنجی و صحت سنجی مدل، درستی شبیه سازی ها را تائید کرد. روند توسعه شهری نشان می دهد مساحت محدوده های شهری در سال 1391 نسبت به سال های 1379 و 1334 به ترتیب با 59/22 و 88/923 درصد و سال 1379 نسبت به سال 1334 با 06/543 درصد افزایش همراه هستند. نتایج مدل SWMM نشان می دهد توسعه شهری و تبدیل اراضی به سطوح نفوذناپذیر سبب افزایش حجم رواناب شده به طوری که میانگین حجم رواناب در سال 1391 نسبت به سال های 1379 و 1334 به ترتیب 45/64 و 58/698 درصد و در سال 1379 نسبت به سال 1334، 91/376 درصد افزایش یافته است.