اثر تغییر کاربری بر خصوصیات کیفی و کانی شناسی رس خاک در منطقه والارود استان زنجان

اثر نوع کاربری اراضی بر نحوه عملکرد خاک در اکوسیستم، توسط ارزیابی شاخصهای کیفیت خاک ممکن میگردد. چنین مطالعاتی که جهت بهبود کیفیت منابع اراضی انجام میگیرد، تخریب اراضی را کنترل کرده و به ما در شناسایی مدیریت پایدار کمک میکند. بهمنظور مطالعه اثر تغییر کاربری از مرتع به زراعی بر کیفیت خاک و 0 و - کانیشناسی رس خاک، منطقه والارود در استان زنجان انتخاب گردید. نمونه های مرکب خاک از عمق 30 30-60 سانتیمتر از هر دو کاربری در سه تکرار جمعآوری شد و در مجموع 60 نمونه خاک تهیه گردید. شاخصهای مهم کیفی خاک شامل جرم مخصوص ظاهری خاک، میانگین وزنی قطر خاکدانه ها، کربن آلی، نیتروژن کل، تنفس میکروبی خاک، کربن توده میکروبی و فعالیت آنزیمهای اورهآز و فسفاتاز قلیایی اندازهگیری گردید. نتایج نشان داد که تغییر کاربری از مرتع به زراعی باعث کاهش معنیدار کربن آلی ( 62 %)، نیتروژن کل ( 70 %)، میانگین
وزنی قطر خاکدانه ها ( 32 %)، تنفس میکروبی ( 75 %) و کربن توده میکروبی ( 47 %) گردید. بررسی فعالیت آنزیمها نشان داد که فعالیت فسفاتاز قلیایی با تغییر کاربری تغییر معنی داری نیافت، اما فعالیت آنزیم اورهآز در زمین زراعی کاهش نشان داد ( 87 %). مطالعات کانیشناسی رس نشان داد که در هر دو کاربری کانی های ایلیت، کائولینیت، کلریت، اسمکتیت و کانی های مختلط موجود است و تغییر کاربری تاثیری در نوع و میزان کانی های رسی نداشته است. بهطورکلی میتوان نتیجه گرفت که تغییر کاربری از مرتع به زمین زراعی با عملیات کشاورزی گسترده، مخصوصا فعالیتهای خاکورزی فشرده ممکن است باعث کاهش کیفیت خاک گردد.