پروژه ژنوم انسان و چالش های اخلاقی و حقوقی در جوامع انسانی

پروژه ژنوم انسان به عنوان بزرگ ترین پروژه علمی تاریخ بشر و متحول کننده ترین عامل تغییر در جهان بینی و ساختار اجتماعی جوامع انسانی شناخته شده است. نتایج این پروژه علمی که به دست یافتن دستور ساخت ژنتیک انسان و دیگر موجودات زیستی (ویروس، باکتری، گیاه و حیوان) شده است، در حوزه های علوم تجربی به ویژه پزشکی تاثیرات شگرف گذاشته است و حوزه های علوم انسانی از جمله حقوق، اخلاق، فلسفه و روانشناسی را تحت تاثیر خود قرار داده است. نظر به اهمیت موضوع در حال حاضر مراکز علمی و پژوهشی متعددی در حوزه های مختلف علوم انسانی در مراکز تحقیقاتی جهان به ویژه در حوزه های حقوق و اخلاق کارگروه های تخصصی برای بررسی تبعات استفاده از تکنولوژی های جدید ژنومیک در جوامع انسانی به وجود آورده اند. متخصصین و دانشمندان حقوق و اخلاق در سطح جهان بر این نکته اجماع فکری دارند که با توجه به قدرت تکنولوژی های ژنتیک و ژنومیک در حوزه تشخیص قبل از تولد، تعیین جنسیت قبل از تولد، تشخیص و درمان بیماری ها قبل از تولد و در طول زندگی، ارتقای جسمی و غیر جسمی در نسل حاضر و نسل های بعدی انسانی، به تاخیرانداختن زمان مرگ افراد، تعیین اطلاعات ژنتیک افراد و خویشاوندان و پیش بینی آینده افراد در حوزه بیماری ها و توانمندی آن ها در حوزه های متفاوت جسمی و غیر جسمی... در آینده نزدیک کلیه بنیان های اخلاقی و حقوقی که در جوامع بشری برای قرن ها حتمی فرض می شده است، مجددا باید مورد ارزیابی قرار گیرند. بنابراین آشنایی دانشجویان و اساتید و پژوهشگران حوزه حقوق و اخلاق به نتایج پروژه ژنوم و کاربردهای تکنولوژی های ژنتیک در جامعه ایران یک نیاز اساسی است.