بررسی حماسه های اسلامی در شعر معاصر عربی

حماسه، روایت ادیبانه ای از رشادت های قهرمانان در قالب سبکی فخیم است. ادبیات عربی، به دلایلی، از جمله: عدم گسترش تخیل، روی آوردن به سبک های تقلیدی و برخوردار نبودن از ملیت واحد و جامع، با فن حماسه سرایی به معنای واقعی کلمه بیگانه بوده است. عدم وجود شاهکار حماسی بلند در ادبیات کهن عربی، شاعران معاصر عرب را بر آن داشت تا خلا موجود در این زمینه را پر کنند؛ بنابراین به سرودن اشعار حماسی، از جمله حماسه های اسلامی پرداختند. حماسه های اسلامی، تکیه بر رخدادهای تاریخی- اسلامی دارند. این حماسه ها، اشعاری داستانی در قالب شعر تعلیمی اند که تاریخ صدر اسلام و رخدادهای آن را به تصویر می کشند. برخی پژوهشگران توجه کلاسیک ها به این نوع ادبی را نتیجه رویارویی با فرهنگ غرب و گسترش افکار ملی گرایانه در جهان عرب می دانند؛ هر چند رخدادهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی دیگری نیز در این مهم دخیل بوده اند. یکی از برجسته ترین حماسه های اسلامی، حماسه «مجد الإسلام» احمد محرم است، که وی با کاربرد واژگان و ترکیب های قرآنی، حماسه ای درخور توجه سروده است که بحق ناقدان لقب «الإلیاذه الإسلامیه» را بدان داده اند. همچنین حماسه های «دول العرب وعظماء الاسلام» احمد شوقی و «عید الغدیر» بولس سلامه، بیش از دیگر حماسه ها درخشیدند.