گذری بر نقاب های ادونیس

بازگشت به میراث انسانی از مقوله های مهم ادبیات معاصر جهان به شمار می آید. در این زمینه، نظریه معادل عینی تی.اس.الیوت، میان شاعران معاصر جهان، به ویژه شاعران عرب، با استقبال بسیار زیادی روبرو شد. این نظریه با عنوان نقاب به حوزه نقد و شعر عربی راه یافت. نقاب یکی از روش های نوین نمادپردازی است که در آن علاوه بر انتقال اندیشه، احساس و تجربه شعری شاعر نیز به مخاطب منتقل می شود. در نقاب، به دلیل آمیختگی و اتحاد میان صدای شاعر با صدای نقاب، در ذهن مخاطب کشمکشی بر اثر عدم شناسایی صدای شاعر از صدای نقاب به وجود می آید. این فرآیند ذهنی منجر به سهیم شدن مخاطب در خلق اثر ادبی می شود. در این پژوهش پس از معرفی نقاب به مثابه شگردی از شگردهای بلاغی، به بررسی توصیفی نقاب های «اورفئوس، اولیس، حضرت نوح (ع) و مهیار دمشقی» در سروده های ادونیس(علی احمد سعید) پرداخته شده است. ادونیس این نقاب ها را به ترتیب از اسطوره های یونانی، فرهنگ اسلامی و فرهنگ ایرانی اخذ کرده است. هر کدام از این نقاب ها بویژه نقاب مهیار دمشقی، بیانگر تجربه خاصی در زندگی ادونیس اند. این پژوهش نشان می دهد که یکی از شیوه های تعامل ادونیس با سنت و میراث انسانی، روی آوردن به شگرد بلاغی نقاب است.